sto. nino C - 1

Nadumdoman ko anay sang bata pa ako ginhimo ako nga Santo Nino.  Completo ang tanan – ginkoronahan ako, ginpabayu-an sang malaba kag puti nga panapton, ginbutangan sang pula nga kapa, pina-uyatan sang scepter sa akon wala nga kamot, samtang ginauyatan ko ang kalibutan sa akon tuo.  Si Nong Emon pa ang nagpinta sang kalibutan nga ginadala ko, nga sa sobra nga hingagaw, basa pa ang pinta pinauyatan na sa akon, gani nagpilit sa akon kamot.  Madumdoman ko ini nga hitabo tagsa ka flores kay ang korona nga ginadala sa prosesyon nasuksok ko na anay bilang Sto. Nino.

Dugay na gid to.  Sadto nga tiempo cute pa ako, subong indi na.  Pero maayo gid nga kon kaisa ginabalikan naton ang aton pagkabata, sadtong tion nga indi pa gid tam-an ka komplekado sang pangabuhi, sadtong tion nga tatlo lang ang channel sa telebisyon, black and white pa, kag sa tagsa ka tion nga lisoon mo matindog ka gid kay wala pa sang remote control, sadtong tion nga ginkoritan ta sang chalk ina nga dalan dira sa gwa kay maghapon-hapon na gani naga-ins pa kita.

Amo man ini subong ang ginahimo sang aton mga balasahon subong nga Domingo.  Ginadumdom sang mga balasahon ang mga nagliligad ni Jesus, ang iya pagkabata.  Ginadumdom nila ang mga panagna nga sia mangin isa ka bata nga mabun-ag sa aton, nga ang iya ngalan, “Makatilingala nga Manuglaygay, Diosnon nga Baganihan, Amay nga Wala sing Katapusan, Prinsipe sang Paghidait.”  Sia ang bata nga nagkadto sa templo sa pagpamiti kag sa pagpamangkot sa mga mangin-alamon sang mga Hudiyo.  Sia nadula, sia ginpangita, kag sia nakita didto sa iya ginakabig nga balay sang iya Amay.

Paagi sa sini nga mga pagdumdom sang iya pagkabata nahangpan ang iya pagkatawo, ang iya misyon kag tinutuyo, ang iya ginwali, ang iya mga pagpang-ayo, ang iya kamatayon sa Krus kag pagkabanhaw.  Paagi sa ila pagbalik kag pagdumdom sang pagkabata ni Jesus, paagi sa ila pagdumdom sang iya iloy kag amay, sa mga sirkumstansya nga nagkalabo sang sia isa pa ka bata, natalupangdan nila kon ngaa kasubong sini ang iya ginbuhat sa ila. 

Sa psychology may obserbasyon nga nagasiling – the child is father to the man – ang bata amo ang amay sang pagkahamtong.  Kon sayuron pa ang sahi sang imo pagkabata, ang pagpadaku sa imo, ang eksperyensya nimo sang bata ka pa magadeterminar man sang imo panan-aw, sang imo pagginawi, sang imo pamatasan panganlitan kita maghamtong.  Kon ang bata pirme lang ginabakol, kon ang bata pirme lang ginasinggitan, kon ang bata pirme lang ginatawag nga gago, law-ay, mango – ini nga mga eksperyensya kag panan-aw sa kaugalingon madala man sang bata sa iya pagkahamtong.

Sa aton mga tinaga mismo may kasubong kita nga mga assessment.  Halimbawa magasiling kita, “ano abi kay nagdaku sa tienda.”  Ukon masiling kita, “hay ano abi kay ginpadaku sang mga tiya niya nga laon.”  Amo ini ang aton expresyon sa aton lingguahe sang prinsipyo sa psychology, the child is father to the man.  Ang punto amo nga ang aton mga nagliligad may daku gid nga kahilabtanan sa aton kahimtangan subong.  Kag ang pagdumdom sini may daku nga bahin sa aton paghangop kon ngaa kasubong kita sini subong.

Ang aton balasahon ilabi na gid ang aton ebanghelyo nagakilala nga ang aton pamilya kag ang bug-os nga katilingban may daku nga kahilabtanan sa panimuot kag pamatasan sang mga kabataan.  Kon kaisa mabatian naton ang mga tigulang nga nagasiling – hay lain na gid subong ang mga kabataan.  Apang tandaan naton nga kita ang nagpadaku sini nga mga kabataan, kita ang nagporma sa ila, kag kita man ang naghimo sang environment sa diin gindihon ang ila pamatasan.  Si Jose kag Maria nagdala kay Jesus sa Nazaret kag didto sia, siling sang ebanghelyo, nagdaku kag nagtubo sa kaalam kag panuigon, kag sa pagkahamuot sa atubangan sang Dios kag sang mga tawo. The environment that we provide will spell a lot of difference to the child in his later years. 

Sang una si Nanay ko naga-obra sang salted eggs – ang maalat nga itlog.  Paano gina-paalat ang itlog nga wala mo ginabuhoan ukon ginabuka?  Ginahuluman ini sa maalat nga lutak sa pila ka semana ukon sa maalat nga tubig.  Ginatawag ini nga osmosis.  Wala mo ginabutangan asin ang itlog, sa baylo ginabutang mo sia sa lugar nga napalibutan sang asin.  Kag tungod sang osmosis ang itlog nagaalat.

Amo man ina sa isa ka bata.  Indi na kinahanglan nga singganan mo pa ang bata nga magpamuyayaw sia sing kasubong sini.  Pamuyayaw ka lang pirme kay sa ulihi makuha gid na niya kag sia na lang na ang ma matomato mamuyayaw.  Osmosis – you create the environment and things will just set in place.  Ano ang environment, ano ang ginapalibot mo sa bata, ano nga mga values ang masami mo nga ginapakita?  That will also determine in a way his future. 

Sa sining piesta sang Sto. Nino dumdomon naton nga ining bata nagdaku sa pagkahamtong – nga ang Sto. Nino nangin Santo Kristo.  Kag dira sa Sto. Kristo makita naton ang pamatasan nga bunga sang pagdihon sang Sto. Nino didto sa iya ginsugdan sa banwa nga ginatawag Nazaret.