7th sun A - 1

Ang aton mga ka-obispohan nagpadala naman sang sulat pastoral nga ginatiguluhan, “Kauswagan - bunga sang hustisya kag paghidait.”  Tungod kay ini tam-an ka lawig nga sulat, apat ka pages,  i-summarize ko lang para sa inyo kag i-highlight ang mga importante nga mga punto.

Sa pagsugod ginpahayag sang mga obispo kon ano ang ginatawag nga kauswagan kag ang matuodtuod nga kahulugan sini.  Sa masami magsiling kita kauswagan, ang nagasulod sa gilayon sa aton pensar amo lamang ang material nga kauswagan - gani nagasiling, “baw nag-uswag na gid ang pangabuhi ni Pare Juan, kay nakasakay na; baw  nag-uswag na gid si Lydia kay nakapa-Saudi, nag-uswag na gid ang ila panimalay, nakapatindog na gani sila sang balay.”  Puro lamang ini material.  Apang subong sa pagpamalandong sang mga obispo, nagatudlo sila sa aton nga ang matuodtuod nga kauswagan nagalakip sang aton bug-os nga pagkatawo kag para sa bug-os nga katawhan.  Ano ini.

Ang kauswagan nagalakip sang bug-os nga pagkatawo naton - kon sayuron indi lamang sang material, kundi lakip diri ang spiritual;  indi lamang economic kundi lakip diri ang aton moral values kag pamatasan bilang tawo.  Gani kon luyag naton mag-uswag sa matuodtuod nga kahulugan sini, ini magalakip man sang economic progress, moral progress kag spiritual progress - bug-os nga pagkatawo naton ang ginapa-uswag. 

Subong man ang pag-uswag para sa bug-os nga katawhan, kon sayuron, indi lamang sa mga pinili, indi lamang para sa manggaranon, kundi lakip diri ang mga imol.  Gani ang matuodtuod nga progreso magalakip sang tanan kag indi lamang sang isa ka bahin ukon sector sang mga Pilipino - kundi ang bug-os nga katawhan.

Tungod sini nga mga principio, ginlantaw kag ginpamalandongan sang mga obispo, base sa ginatudlo sang ebanghelyo, ang tatlo ka butang nga nagatublag subong sa aton nga mga Pilipino.  Ano ini:  ang E-VAT, ang paghimo nga legal sang pagpanahor katulad abi sang mga casino kag sang lotto, kag ang anti-terrorism bills nga ginapaabot nga makatapna sang madamo nga krimen.

Una, nahanungod sa E-VAT, ang mga kaobispohan nagsiling nga ini tun-an anay sing maayo kay suno sa nagakatabo subong ini isa ka unfair nga taxation - ang imol nga waay sing inugbayad kag ang manggaranon nga may inugbayad, palareho lang ang ila ginabayaran nga buhis. Matuod kinahanglan naton ang buhis agud mag-uswag kita - importante ini sa kabuhi sang nasyon, apang ang E-VAT indi maayo nga pamaagi, kay sa nasiling, ang imol kag ang manggaranon kon husisaon gid sing maidid, palareho lang ang ila ginabayaran.  Gani naghingyo ang mga obispo nga i-postpone anay ini for one year, tun-an sing maayo, kuhaon ang mga provisions nga nagapa-imol tapat sa mga imol na nga daan.  Sa baylo nagahingyo sila nga bayaran gid naton sing igsakto ang aton mga buhis, colectahon ini sing maayo nga waay sing pinili-an, kag usaron sing maayo ang kwarta nga macolecta kag indi pag-usikan sa pangurakot kag waay kapuslanan nga proyekto.  Matuod makabulig ang EVAT nga makapuswag sang aton nasyon, apang tungod sini nga pamaagi diutay lamang ang magauswag kag indi ang bug-os nga katawhan.

Ikaduha, nahanugod sang legalized gambling, ang mga obispo nagasiling nga ini waay nagadala sang kauswagan sa bug-os naton nga pagkatawo.  Matuod ang magadaug magauswag, apang ang pamaagi sining kauswagan indi tuga sang kapisan, indi tuga sang maukod nga pagtrabaho ukon sang pagbaton sang responsibilidad, indi tuga sang pabalhas . . . kundi tungod sang suwerte.  Padayon na lang bala naton nga isandig ang aton pag-asenso gikan sa kaimolon, sa paswerte lamang?  Indi puede, siling sang mga obispo.  Kinahanglan tudluan naton ang tawo nga magtrabaho sing maukod, nga may kapisan, sa pagtinguha, sa pagpabalhas agud makatibawas kag indi sa suwerte.  Gani ang paghimo nga legal sang panahor isa ka immoral nga hingyo sang gobierno, kay ini waay nagadala sang kauswagan sa bug-os naton nga pagkatawo nga nagalakip sang moral kag ispiritwal nga bahin.

Ikatlo, nahanungod sang anti-terrorism bills nga ginaduso sa kongreso sa katuyu-an nga pahagan-haganon ang madamo na nga mga krimen, ang mga obispo nagasiling nga ini nga hingyo may maayo nga katuyu-an, apang waay ini nagakabagay kay kay batok ini sa dignidad sang tawo nga dapat dampigan sang mga layi.  Ngaa? tungod kay ini magasamad sang aton kahilwayan, ang epekto sini magatapak sang dignidad sang isa ka hilway nga tawo, ang implikasyon sini magabaliwala sang dignidad sang tawo nga anak sang Dios.  May kinamatarong ang tawo, may dignidad, may kahilwayan nga indi malapak sang bisan ni sin-o.  Indi naton matawag kauswagan, kon may layi kita nga makapriso sa aton sa sulod sang isa ka bulan tungod kay nasuspetsohan lang kita kag waay man ginpasakaan sing panumbungon?  Indi naton matawag kauswagan kon may layi kita nga nagapugong sa aton sa paghambal kag sa pagpakigbatok sa mga nagatapak sang aton kinamatarung?  Indi naton matawag nga nag-uswag na kita kon may layi kita nga magapriso sa aton panganlitan nagapabutyag kita sang lehitimo nga mga reklamo?  Gani waay ini nagasanto sa aton panahon subong. 

Sa baylo nagapanawagan ang aton mga obispo sa gobienrno nga i-implementar lamang sing nagakaigo ang aton mga layi nga yara na nga daan, kay bastante na ini nga makapugong sang krimen.  Nagapangabay ang mga obispo nga limpiohan sang mga pulis kag militar ang ila organisasyon, sang mga indi nagakabagay kag dudoso nga mga indibidwal nga nagapalala sang panan-aw sang tawo sa ila. Kag ginahingyo man kita nga magkooperar sa buluhaton sang mga pulis, agud matapna ang krimen kag madakop ang mga kriminal.

Sa katapusan nag-insistir ang mga obispo, nga sa plano sang gobierno para sa kauswagan sang tawo, ihatagan man nila igtalupangod ang religious kag spiritual dimension sang tawo sa diin nagagikan ang iya mga values kag ang iya pamtasan moral; kag indi lamang ang economic kag political development nga isa lamang ka bahin sang tawo.  Ang mga obispo nagsiling,  “Our need as a people is not only for development, justice and peace in the economic and political fields.  These admittedly is imperative.  But at the very origin, center and apex of true development is a religious and spiritual dimension.  For there is no true human progress when there is no spirtual development.”