6th sun of easter A

Siling nila may paghidait kita subong.  Karon mamangkot kita, diin bala nagahalin ining paghidait naton subong?  Husisa-on naton.  Una, posible ini nagahalin kag tuga sang kahadlok:  For example -- hambal pa dira bala kay bumbahon ta ka karon.

Amo ini ang paghidait sa Mindanao, ang paghidait naton sa aton mga superior kag kung kaisa sang mga kabataan sa ila ginikanan.  Ini nabase sa kahadlok kag sa mga threats.

Ikaduha, posible nga ini nagahalin sa pamatyagan sang kapaslawan.  For example, “hay natak-an na ako magpagamo, ti sige na lang. Natahap ako magsaway, bay-i na lang dira.”  Amo ini kon kaisa ang paghidait sa tunga sang mga nagapakunokuno nga mag-abyanay, paghidait sa tunga sang mga trabahador kag sang ila mga employers, paghidait sa tunga sang ginikanan kag mga kabataan, kag paghidait sa tunga sang mga mag-ulolotod.  Waay, kita may mahimo, ti sige na lang.

Ika-tatlo, posible nga ining paghidait sa aton kaugalingon nagahalin sa akon trabajo, sa akon talento, sa akon kaalam, sa akon manggad,  sa pamatyagan nga kinahanglan ako kag kon waay ako, waay sila sing may mahimo. Amo ini ang basehan sang kalabanan, ano pa kung tublagon ini nga atmosphere, kon i-threaten ini nga atmosphere nagabirabira kita nga daw panginmatyan ta gid.  Handa kita i-compromiso ang aton mga prinsipio kon tublagon ini.  Apang upod sini may kahadlok nga nagatuhaw,  “paano na lang ayhan ako kon waay na ini, kon tigulang na ako nga indi na ako kinahanglanon, kon magmasakit ako.”  Indi kita ka batas magpanumdum sini kag ini nagatuga sang sense of insecurity.  Indi pa ini ang real peace, ang paghidait nga ginahatag ni Kristo.

Ano iya ang paghidait nga ginahatag ni Kristo sa aton?  Amo ini ang husisaon naton sing maidid.

Siling ni Kristo sa ebanghelyo, “Kon sin-o man ang nagahigugma sa akon mangin tampad sa akon Pulong.”  Karon, mamangkot kita:  “ngaa amo ini ang basehan sang paghidait?  Ngaa kung tampad kita sa Pulong sang Dios makabalay kita sang matuodtuod nga paghidait.”  Mga utod, ini tungod kay ang kasugoan sang Dios nagabulig sa aton sa pagkabuhi sang aton tunay nga pagkatawo. Ang pagtuman sang Pulong sang Dios nagahimo sa aton nga tampad sa aton pagkatawo.  Siling sang aton Santo Papa, “ang kamatuoran nahanungod sa tawo nga makita sa Pulong sang Dios kag sa iya kasugoan amo ang pundasyon agud nga masolbar ang problema sa pag-uswag sang matuodtuod nga paghidait sa iya kaugalingon kag sa bug-os nga kalibutan.”  Mabudlay ini hangpon pero hatagan ko kamo sang analogy sa isa ka istorya:  “Isa ka adlaw ang manok, ang isda, ang kanding nagatipontipon sa pangpang sang suba.  Tungod kay sila waay sing ubrahon, nagsuggest ang manok sa ila, “Ngaa abi indi naton pagtilawan buhaton ang waay ta gid natilawan buhaton halin sang una?”  Nagagree sila tanan, gani ang manok nag-una.  Siling niya, “maayo ako maglupad, apang halin sang una waay gid ako nakalangoy.  Abi tistingan ko nga maglangoy katulad sang isda.” Kag didto lumumpat siya sa tubig, nagpulokpulok kag waay na nakita. 

Ang isda naman iya nagsiling, “Maayo ako maglangoy, abi tistingan ko man nga magdalagan pareho sang kanding.”  Gani dumalagan siya sa duta hasta sang ulihi nawad-an siya sang hangin kag nahimo nga lub-ok . 

Ang kanding nagsiling,  “Halin sang una lakat lang ako kag dalagan, abi tistingan ko man nga maglupad katulad sang manok.”  Gani nataklas siya sa pil-as kag naglumpat.  Nakalupad gid man siya pero grabe ang iya paglagapak kag waay na siya naumpawan pa.  Mga utod ini nga istorya nagapahayag sa aton sa analogy lamang kon ano ang matabo kon himuon naton ang mga butang nga waay kag indi sa aton natura.  This story shows through analogy what will happen to us if we do the things we are no meant to do.  Amo man ini ang matabo kon supakon naton ang Pulong sang Dios.  Kay dira sa Pulong sang Dios makita naton ang aton tunay nga pagkatawo, what God has meant us to be and to do, kag ang Dios nagbuot nga kita mangin anak niya kag magkabuhi bilang mga anak niya.  Kon supakon naton ina, madula ang kalinong, ang paghidait sa aton taguipusuon kag sa aton palibot.  

For example, waay sa natura sang anak sang Dios nga siya magpanakit kag magpamigos sa iya isigkatawo.  Kon buhaton niya ini madula ang kalinong sa iya taguipusuon tungod kay nahadlok na siya basi may maghingabot sa iya. Madula man ang kalinong sa iya palibot tungod kay ginakahadlukan na sia sang iya pareho. Waay sa natura sang anak sang Dios ang magpangdaya.  Kon mangdaya siya mangin insecure siya kay basi madakpan, kag ang iya gindayaan magsuspetsa sa isigkatawo niya.  Waay sa natura sang Anak sang Dios ang ang maghipos lamang kag mag-ingos kon siya ginatapak kag ginahalitan sang iya isigkatawo.  Kon himuon niya ini madula ang kalinong sa iya taguipusuon kay madamo kon tani ang i-reklamo niya pero nahadlok siya.  Madula man ang kalinong sa iya palibot kay ang iban nga waay kuntani labot amo ang napa-utwasan sang iya tago nga kaakig.  Waay sa Natura sang Anak sang Dios nga siya mangin defensive kon siya ginasaway kag ginakoreheran, tungod kay siya tawo lamang nga makahimo sang sala.  Kon indi siya magbaton sang iya kasaypanan, kon abi niya perfect na gid siya, mahimo pa gid nga magalala ang iya mga kasaypanan kag magagamo ang iya palibot kay indi na siya magpamati sa iban.  Waay sa natura sang anak sang Dios nga siya magdinalok sa bagay nga burawon lang niya ang tanan nga pagkabutang bisan pa ini dal-on sa palulos, kag sa pasuhot nga paagi.  Bisan anano niya ka tipon kag magbinaggit, indi gid siya malipay sa iya tinipunan.  Mahadlok pa siya nga basi kawatan siya.  Kag ginasuspitsahan niya ang tanan kay basi nagahingabot sila sang iya manggad.  Indi gid siya mangin malipayon kag mahidaiton nga tawo.

Ano karon ang natura sang tawo nga yara sa Pulong sang Dios nga dapat naton sundon agud magaluntad sa aton ang matuodtuod nga paghidait?

May isa anay ka balaan kag mabinuligon nga tawo nga naglabay sa pangpang sang suba.  Kag didto sa suba may nasiplatan siya nga sapat-sapat nga indi makahalin sa tubig  kag daw malumos.  Gani nag-ubog siya sa suba kag ginsagop niya ini, apang kinagat siya kay ang sapat gali isa ka iwi-iwi.  Ginsagop niya liwat apang ginkagat man siya sa gihapon.  May nakalantaw sang iya ginabuhat kag siya ginkadlawan.  Siling sang tawo nga nagalantaw, “Indi pagsagopa kay kadton ka lang sina.  Daw buangbuang ikaw sa pagluwas sa iya.”  Ang balaan nga tawo nagsabat, “Natura sang iwi-iwi nga siya mangagat, apang ang natura sang tawo amo ang pagluwas kag pagbulig.” 

Mga utod amo ini ang matuodtuod nga natura sang tawo sa Pulong sang Dios kag ang sadsaran sang aton paghidait, nga kita nagabuligay, nagakabalaka kag nagahigugma sa isa kag isa.  Upod man diri ang kahilwayan sang tawo nga indi siya mapuwersa sa pagbuhat sang indi niya naluyagan kag ang tanan niya nga ginabuhat gikan sa iya gid mismo kabubut-on.

Gani sa konkreto paano naton maangkon ang matuod nga paghidait? 

Kon nakasala ang aton isigkatawo dapat lang manginbabaw ang ginatawag nga fraternal concern nga bunga sang paghigugma.  Kinhanglan kahibalo kita magsaway sa isa kag isa kag indi lamang maghupot sang dumot ukon magpabaya.

Kon may ginareklamo ang aton isigkatawo dapat lamang nga kahibalo man kita magpamati, mag-rason kon may rason, kag magkoreher sang aton kasaypanan.  Remember tawo ikaw, you are prone to commit mistakes.  Indi mo ina ikahuya.

Kon yara ikaw sa mataas nga puwesto, usaron mo ina sa matarung kag responsable nga paagi.  Hatagi sing nagakaigo nga suhol ang imo trabahador.  Papahuwaya man ang imo mga tinawo kay bisan ang karabaw nga sapat nagapahuway.  Magkabalaka ka sa iya kahimtangan, sa kahimtangan sang iya panimalay.  Kag trataha siya sing maayo kay katulad nimo, may dungog siya kag kinamatarong.

Kon yara ka sa idalom sang social scale ukon ikaw isa lamang empleyado ukon anak sang imo ginikanan, kung may superior ikaw kinahanglan magprangka ka, kahibalo ka magpabutyag sang imo kaisipan.  Indi lamang ikaw magpaulipon.  Tahuron mo sila sa gihapon apang indi ka magmangin katulad sa tatalo nga kon kuhaon sa iya balay, sa iya cocoon kag kon singganon “tando-tando diin bukid” husto ka man lang magtango-tango, pero ang imo balatyagon waay gali nagasinanto kag daw maribinta.  Anak ikaw sang Dios, may kahilwayan ikaw nga dala sining dignidad nga indi lamang masimosimo bisan ni sin-o.  Anak ikaw sang Dios and it is only right that you deserve the very best treatment.

Mga utod, ang sadsaran  sang matuodtuod nga paghidait makita dira sa Pulong sang Dios kay sin-o pa bala ang naka-intiendi sang aton pagkatawo kundi ang Dios nga nagtuga sa aton.  Indi ka magpakuribong sa kahadlok, indi ka magbuhat sang sayop, indi pag-idangop ang imo seguridad sa pagkabutang.  Ikabuhi ang Pulong sang Dios, ang imo dignidad kay dira napasad ang paghidait nga aton ginapangita, ang paghidait ni Kristo.