33rd sun B I

May isa anay kay reporter sa radyo.  Yara sia sa iksena sang isa ka malubha nga aksidente - may ginbunggu-an!   Apang indi sia makalusot kay ginatipunan sang madamo nga mga tawo ang biktima.  Gin-ideyahan niya.  Nagginhawa sia sing malawig kag nagsinggit - “Paagya ninyo ako . . . tatay ko na.  Pa-agya ninyo ako si tatay, si tatay.”  Siempre nakalusot sia, kay naghawan ang mga tawo.  Apang pagtungka-aw niya, didto niya natukiban nga ang biktima sang aksidente indi tawo kundi isa ka kabayo.  Nagsiling ang tawo sa kilid niya. “Um, ara si tatay mo.” 

May tinaga kita nga ginagamit sa sini nga mga hitabo - namuragmuragan.  Kon sayuron pa nakibot nga daw waay sing may nalung-ong kon ano ang nagakatabo.  Mga tawo nga waay nagapamati, waay anay nagapanilag-nilag.  Mga tawo nga indi kahibalo magbatyag sang mga nagakalatabo sa ila palibot.  Katulad sang reporter sa aton istorya – waay pa gani nakapanilag-nilag nag-sugbo lang dayon.  Ti kundi nahibaluan gid sang tanan nga tatay niya kabayo gali!

Amo ini ang ginasiling sang aton ebanghelyo subong.  Magtuon kamo sang tulon-an sa higera: kon ang mga sanga sini mahumok na kag magapanalingsing na sang mga dahon, mahibaloan ninyo nga malapit na ang tingadlaw.  Kon sayuron manilag-nilag man kita, mamati-mati man kita sa aton palibot.  Batyagon naton kon ano ang nagakalatabo kay makita naton sa aton palibot ang mga palatandaan sang mga hitabo.  Mabatyagan naton kag makita sa aton palibot kon ano ang luyag sang Dios nga aton buhaton. 

Katulad sang boxing kaina – may tatlo ka sahi sang tawo sa ila reaksiyon sa kabuhi kag sa nagakalatabo sa ila palibot – una, ang nagaboxing - they are people who make things happen, sila ang nagapatabo, sila ang nagapabalhas, ang nagapasumbag kag ang nagaka-black-eye; ikaduha, ang mga nagalantaw sang boxing, people who let things happen – nagapalakpak kita, naga-cheer, nagayaguta nga daw kabalo gid abi, pero ara lang kita sa kilid; kag ang ikatlo ang mga waay labot, people who say what happened, what happened, ay ano natabo, ano na ang natabo – namuragmuragan nakibot kag may nagsiniyagit?

Sa ano nga mga bes sa aton kabuhi nga masiling naton nga waay gid kita nakapanilagnilag sa kabubut-on sang Dios, sa pagkari sang Dios sa aton tunga?  Sa ano nga mga bes nga wala kita nakamulalong sang mga palatandaan sa aton palibot? 

Siguro sa mga bes nga ang ginapanumdom naton amo man lang ang aton kauglingon.  Waay kita labot kon ano ang madangtan sang iban basta maluwas ta lang ang aton.  So we become insensitive to what we say, insensitive to what we do and insensitive to the consequences of what we do.  Kon panumdumon lang naton kalabanan sang mga kalamidad kag makahalalit nga mga hitabo sa aton kabuhi indi gid man halin sa natura kundi tungod sang aton walay pagbatyag kag pagpanumdom sang iban.  Most of these are brought about by man’s insensitivity to other men.

Sa ano nga mga bes sa aton kabuhi nga masiling naton nga waay gid kita nakapanilagnilag sang kabubut-on sang Dios, sang iya pagkari sa aton tunga? 

Siguro sa mga bes nga indi kita luyag magbiya sa aton daan nga panulok kag pagkabig sang aton kaugalingon kag sang aton palibot.  Kon kaisa nagakaguot kita sa aton mga hilikuton, nagapabilin kita sa aton daan nga pagginawi tungod kay dumdom naton ang aton kalibutan amo man sa gihapon.  But we have to understand that people change, things change and persons grow.  Ti sang una siguro ikaw ang bida, ikaw ang pinakaalam, ikaw ang pinakaguapa ukon pinakaguapo, ikaw ang pinakakusog, pero indi man sa tanan nga tion amo sina.  Subong laos na kita.  Ang higera nagapanglumbay na, ang iya dahon nagapanalingsing na – ang tig-ilinit yari na.  We can be more ready to face the challenges of our life kon nangin bukas kita sa mga tanda nga nagakahanabo sa aton palibot kag dugang diri mangin handa kita pananglitan magaabot na ini.

Gani, sa ano nga mga bes sa aton kabuhi nga masiling naton nga nakapanilagnilag kita sa kabubut-on sang Dios, sang iya pagkari sa aton tunga? 

I believe we can only do so when we learn to face the truth, when we are attuned to the truth, when we are more welcoming to the truth about ourselves and to the truth around us.  Kon aton mabaton ang kamatuoran nahanungod sa aton kaugalingon kag sa aton palibot.

Isa sa mga masakit nga butang nga ginbaton ko bilang kamatuoran nahanungod sa aton parokya amo ang kamatuoran nga mga dies tubtob kinse porsyento lang sa mga katoliko sa aton parokya ang nagasimba kon Domingo.  Kag sa sining numero isa lang gid ka porsiento ang makabig naton nga malapit sa simbahan tungod kay miembro sila sang mga religious organizations.  Amo ina ang rason kon ngaa may mga adjustment kita nga dapat himuon sa aton programa pastoral sa parokya, may mga hilimuon kita nga dapat naton himuon nga sang una aton lang ginligaran.  As in all things we have to learn to adjust, we have to listen, to be observant and learn to respond to the call of the times.

Subong nga tuig halimbawa gin-untat namon ang mga panagtag sing bugas, sardinas, kalamay kag iban pa sa mga indigents sa piesta ni Sta. Isabel.  Why, because in reality it does not help people.  It does not help the poor change their situation of mendicancy.  Not all dole-outs, indi tanan nga limos charity.  Sigurado ako tambakan naman kami sang madamo nga reklamo kag mga panuya kag libak tungod sini nga pagpa-untat.  But we have to adjust, we have to think of something that can really help people help themselves.

Kadaku sang mga panghangkat sang kamatuoran nga nagakahanabo sa aton personal nga kabuhi kag sa aton palibot.  We have to be sensitive to the signs.  Sa madamo nga mga bes mabudlay ang mga apgsabat sini – mahapos kuntatni nga nagapabilin lang kita sa aton naandan, pero ang aton nahauna nga balasahon nagapasalig sa aton nga ang mga matarong, ang mga tawo nga nagtinguha nga ikabuhi ang kabubut-on sang Dios nga makita sa panawagan sang panahon, magasiga nga daw mga bituon sa kalangitan – they will be victorious in the end.  Si Kristo mangin madinalag-on sa iya katawohan.