investiture sang altar boys 2010

Subong nga adlaw ang aton mga mass servers masukloban sang mga panapton nga magapakita sang ila hilikuton sa pagtipon sang kristiano nga katilingban sa santos nga misa.  Ini nga mga panapton magapadumdum sa ila sang ila katungdanan kag subong man sang aton pagpakamahal sang santos nga misa.

Kon manutahan ninyo ini nga mga bayo indi ordinaryo.  Kon maglagaw kay sa SM nga amo sini ang imo ginasuksuk masal-an ka gid nga buangit.  Ngaa, tungod kay indi ini ordinaryo nga panapton nga ginagamit sa ordinaryo nga hilikuton.  Ang sutana ninyo amo ang pinasahi nga panapton nga ginagamit sa pinasahi nga hilikuton.  Amo ina ang pagkabig naton sang santos nga misa nga inyo pagaserbihan - isa ini ka pinasahi nga hilikuton nga nagakinahanglan sang pinasahi nga panapton.  Kabay pa nga amo ini ang inyo pagkabig man sa santos nga misa - isa ka pinasahi nga hilikuton, nga nagakinahanglan sang pinasahi nga panapton kag labaw diri kag dugang diri sang isa pinasahi nga disposisyon.  Bisan ang imo panglakat sa misa indi pareho sang imo panglakat sa plaza, ang imo panghulag kag pagginawi sa santos nga misa indi pareho sang imo panghulag kag pagginawi sa iskwelahan ukon sa komputeran.  Isa ini ka pinasahi nga hilikuton nga nagakinahanglan sang pinasahi nga disposisyon nga ginasimbolo, ginatanda sang imo pinasahi nga panpton.

Ngaa pinasahi?

vocation - 1999

Ginbaton ko ini kay sa pamatyag ko maayo ako mag-campaign para sa bokasyon sa pagkapari.  Indi ako magbaton sini kon sa pamatyag ko pigado ako sa sini nga butang. Basi sa akon  experyensiya, sa tagsa ka vocation campaign ko, damo gid pirme ang nagasignify nga luyag sila magsulod sa seminaryo.  Hatagan ko kamo sing prueba. 

pangga pangga - social justice - 2006

May isa anay ka tawo nga nagpakonsulta sa doktor upod ang iya asawa.  Ang doktor nag-examine sa iya kag pagkatapos sang madamo nga mga tests kinadtoan niya ang asawa nga nagahulat sa gwa sang kwarto.  Indi madrawing ang itsura sang doktor gani ang asawa kinulbaan kag nagpamangkot sa iya. Doc, kamusta ang bana ko?

Ang doktor nagsiling, “Pigado gid ang kahimtangan sang imo bana.  May balatian sia nga isa ka tumalagsahon nga sahi sang anemia kag kon indi naton sia mabulong sa gilayon mapatay gid ang imo bana.  Apang sarang naton sia mabulong.”

parish congress Jaro 1995

Subong ginasugdan naton ang aton pagsaulog sang aton nahauna nga Kongreso Pastoral.  Ini isa ka pagtililipon sang katawhan sang Dios sang aton parokya kag ini may tinutuyo nga mabalay kag mapatuman ang collective responsibility sang tanan para sa ikaayo sang aton Parokya.  Tanan kita, pari man ukon laiko, may pinasahi nga mga kinaadman kag igkasangkol nga ginhatag sang Dios sa aton agud ini ma-usar naton sa pagbalay sang aton parokya suno sa binubuot sang Dios.  Kag tanan kita, pari man ukon laiko, may responsabilidad ukon may salabton nga mapatigayon ang ikaayo sang bug-os nga parokya paagi sa pagpaambit sining duna nga kaalam kag talento nga ginhatag sang Dios sa aton.  Ang ikaayo sang parokya, ang panibag-o sang parokya nga ginahangkat sang PCP II ginatugyan sang Dios indi lamang sa pari kundi sa pari upod sa inyo nga mga laiko.  Aton ini tanan responsibilidad, kita dapat magbuligay agud mapatigayon ini.  Aton ini collective responsibility.

kabalaka - aguinaldo 2009

Maayong aga sa inyo tanan pero daw indi gid maayo ang aga ko subong.  Sa ano man nga dimalas nagtupa sa akon subong nga adlaw ining ebanghelyo nga puro ngalan.  Sa bilog nga aguinaldo amo ini ang adlaw nga ginakangil-aran sang mga pari.  Ano abi ang i-sermon mo nahanungod sa ebanghelyo nga puro ngalan – halin sa puno hasta sa punta ngalan lang tanan, ang iban sa pagkabudlay pa i-pronounce.  Gani ang iban sa ila ginapalagpatan ko na lang, total indi nyo gid man ini sila kilala kag gani kon nagsala gid man ako sa akon pagmitlang, ti ako man lang kabalo nga sala ako.  Kapin pa natuyo man kamo kag ang iban sa inyo banta ko wala na nagapamati kay nagapanumdom na sang bingka.

gurinat - aguinaldo 2007

Subong ang akon sermon nahanungod sa pagpamati.  Ginahambal ko na nga daan ang kaundan sang akon sermon kay tam-an kalaw-ay nga ang sermon ko nahanungod sa pagpamati tapos wala kamo nagapamati.

Kita nga mga Pilipino may pamatasan nga pananglitan makasala gani ang isa ka bata dayon ta gurinat ang iya dulonggan.  Ambot kon iya lang ini sang mga Pilipino ukon makita man ini sa iban nga kultura. 

Pero ngaa ginagurinat?  Kon nagapangita kita sang pilisgaoan kay naugot kita, puede man naton mapisga ang iya ilong halimbawa, ukon ang iya tudlo, pero ngaa sa masami dulunggan gid?  Kailinit kon kaisa, nasingganan mo na nga magpahimunong, mahagi gid dalagan nga dalagan.  Pero ngaa gurinaton mo?  Ngaa dulunggan ang nagdalagan?  Tiil man ya ang nagdalagan indi bala; kamot man ya ang nanumbag, indi bala; baba man ya ang namuyayaw indi bala, pero ngaa ang dulunggan ang ginasakit.  Ngaa, ano ang sala ya sang dulunggan.

bendisyon sang bungsod - aguinaldo

Isa sa mga exciting nga mga buluhaton sang pari amo ang pagbendisyon sang balay.  Exciting tungod kay kon kaisa indi ka kahibalo kon ano gid man bala ang bendisyonan mo, kag kon kaisa ang ginapabendisyonan sa imo wala pa sa libro.  Halimbawa may nagkadto anay sa akon kay mapabendisyon sang balay.  Pag-abot ko waay balay – mapaobra pa lang sia sang balay.  Apang anhon mo kay yara gid ang lima ka bungsod nga masakop sang balay.  Gani antes mapaobra ang iya balay, pabendisyonan niya anay ang balay sang iban.  Ayawan man ako pangita sa libro waay gid nila nadumduman nga may mapabendisyon gali sang bungsod. 

Pero balik ta anay sa bendisyon sang balay.  Sang na-assign ako sa Pototan makita mo nga may dugo sa mga poste sang balay.  Sang ara na ako sa ciudad, sosyal na, may haboy-haboy na sinsilyo.  Sa isa pa gid ya ka balay may nakita ako nga isa ka daku nga planggana puno sang lain-lain nga mga paka – mga figurines sang paka nga may sinsilyo sa ila baba.  Ngaa amo sini.  Siling nila, “Father suerte ina.”

krismas kag kabalaka - aguinaldo 22

Halin pagsugod sang aguinaldo wala gid ako sakto nga tinulugan.  3:30 bugtaw na ako bisan pa nga natulugan ako mga alas onse sa gab-i.  Bisan wala gid man ako nagamisa sang aguinaldo kada adlaw pero mapilitan gid ako sa pagbugtaw.  Una nagapanumdom ako kon bala may nagaluto na sing taho.  Ikaduha gina-asikaso ko kon nag-abot na ang pandesal.  Ikatlo katunog sang lingganay.  Ikaapat, ang speaker sa guwa sang catedral natuon gid sa akon bentana.  In short mapilitan gid ako sa pagbugtaw.  Bilog nga adlaw nagapangita ako sang lugar nga makapangalit tulog.  Pero kis-a kon malason wala gid.  Gani bilog nga adlaw nagapangluya ka.  Bilog nga adlaw nagapanguy-ab ka.  Bilog nga adlaw indi ka makapanumdom sing maayo.  Gani bilog nga adlaw daw wala ka gid man may matapos nga ulubrahon.  Kaulugot sang aguinaldo.  Ang akon routine ginguba niya.  Kuntani tulog pa ako sa sini nga oras.  Kuntani nagapangurumbot pa ko sang habol.  Kuntani kon maayo tulog ko damo ako maobra.  Pero tungod sang aguinaldo ang naandan ko nga buluhaton indi ko na mabuhat.  Ang naandan ko na nga skedyul ginguba, ano pa nagabinansuli subong ang akon ginabuluhaton.

hay salamat tapos na - aguinaldo 24

Hay salamat matapos na gid man ang aguinaldo.  Halin pagsugod sang aguinaldo wala gid ako sakto nga tinulugan.  3:30 bugtaw na ako bisan pa nga natulugan ako mga alas onse sa gab-i.  Bisan wala gid man ako nagamisa sang aguinaldo kada adlaw pero mapilitan gid ako sa pagbugtaw.  Una nagapanumdom ako kon bala may nagaluto na sing taho.  Ikaduha gina-asikaso ko kon nag-abot na ang pandesal.  Ikatlo katunog sang lingganay.  Ikaapat, ang speaker sa guwa sang catedral natuon gid sa akon bentana.  In short mapilitan gid ako sa pagbugtaw.  Bilog nga adlaw nagapangita ako sang lugar nga makapangalit tulog.  Pero kis-a kon malason wala gid.  Gani bilog nga adlaw nagapangluya ka.  Bilog nga adlaw nagapanguy-ab ka.  Bilog nga adlaw indi ka makapanumdom sing maayo.  Gani bilog nga adlaw daw wala ka gid man may matapos nga ulubrahon.  Kaulugot sang aguinaldo.  Ang akon naandan na nga routine ginguba niya.  Kuntani tulog pa ako sa sini nga oras.  Kuntani nagapangurumbot pa ko sang habol.  Kuntani kon maayo tulog ko damo ako maobra.  Pero tungod sang aguinaldo ang naandan ko nga buluhaton indi ko na mabuhat.  Ang naandan ko na nga skedyul ginguba, ano pa nagabinansuli subong ang akon ginabuluhaton.

pamati - aguinaldo dec 20

Subong ang akon sermon nahanungod sa pagpamati.  Ginahambal ko na nga daan ang kaundan sang akon sermon kay tam-an kalaw-ay nga ang sermon ko nahanungod sa pagpamati tapos wala kamo nagapamati.

Kita nga mga Pilipino may pamatasan nga pananglitan makasala gani ang isa ka bata dayon ta gurinat ang iya dulonggan.  Ambot kon iya lang ini sang mga Pilipino ukon makita man ini sa iban nga kultura. 

Pero ngaa ginagurinat?  Kon nagapangita kita sang pilisgaoan kay naugot kita, puede man naton mapisga ang iya ilong halimbawa, ukon ang iya tudlo, pero ngaa sa masami dulunggan gid?  Nasingganan mo na nga magpahimunong, mahagi gid dalagan nga dalagan.  Pero ngaa gurinaton mo mo ang dulunggan?  Ngaa dulunggan ang nagdalagan?  Tiil man ya ang nagdalagan indi bala; kamot man ya ang nanumbag, indi bala; baba man ya ang namuyayaw indi bala, pero ngaa ang dulunggan ang ginasakit.  Ngaa, ano ang sala sang dulunggan?

inaswang sa krismas - aguinaldo

Karon nga aga sa ano man nga dimalas ang gin-assign sa akon nga pamalandongan amo ang sementeryo, ang patyo.  Naglibog ang ulo ko kon paano ko maangot sa sining ikapito nga adlaw sang aton misa aguinaldo ang patyo.  Siling ko basi puede ko sia maangot sa natabo kahapon, ukon to be more exact, puede ko sia maangot sa wala natabo kahapon nga end of the world.  Kay sa pagkamatuod kon natabo ang natabo kahapon, wala na kinahanglan kuntani ang patyo, kay sin-o pa abi ang malubong sa aton?  Pero tungod kay ari pa kita tanan subong nga aga, pues kinahanglan ta gid hambalan nahanungod sa patyo, indi bala? 

Ang patyo para sa aton nga mga katoliko indi lamang isa ka praktical nga instrumento kon sa diin ginalubong ang aton mga minatay.  Indi lang ini kabahin sang isa ka hygienic nga buluhaton agod ang tanan nga mga minatay matingob sa isa lang ka lugar.  Sa baylo ang patyo bahin sang aton pagtuo.  Ang patyo isa ka importante nga konsekwensiya sang aton pagtuo.  Kag ano ini nga pagtuluohan?  Nagatuo kita nga ang Dios magatuman sang tanan niya nga ginsaad sa aton.  God will fulfil his promises.  God has begun making good his promises.  Pero indi pa ini kompleto.  Ginapaabot pa naton ang kapupun-an sang tanan, ginapaabot pa naton ang katumanan sang tanan.  Amo ina kon ngaa ang kristianong katilingban may kristiano nga lulubngan, may patyo, kay sa pagkamatuod ang sementeryo nagakahulugan nga isa ka hululatan.  Nagahulat sang ano?  Nagahulat sang kapupun-an sang tanan. 

kay tay nato kag nay trining

Gamay lang nga mathematics sa aton pagsugod sining pamalandong.  Ano ayhan ang kahulugan sining mga numero para sa aton subong kag para kay Nanay Trining kag kag Tay Nato.

(18,250 days) Diesisocho mil, dos cientos singkwenta

(438,000 hrs.) kwatro cientos trientay ocho mil

(26,280,000 min.) viente sahis miliones, dos sientos ochienta mil.

kasal ni chief maido

Kagab-i dugay panumdom ko kon diin ako masugod, asta sang ulihi nag-decide na gid lang ako nga magsugod sa Plaza sang Jaro.  Ang Plaza sang Jaro upod sa simbahan anay sang Jaro kag ang palibot sini gin-design ni Fr. Juan Aguado sadtong mil sietesientos kwarentay kwatro sang nagdesidir sila nga halinon ang Jaro halin sa Lapaz, kay ang Jaro sang una didto pa sa Lapaz.  Naintiendihan nyo?  Libog ulo nyo no?  Ok.  Si Fr. Juan Aguado ang nagplano sang set-up sang Jaro nga tubtob karon makita pa naton – ang rectangular nga plaza nga napalibuton anay sang mga mansion sang mga peninsulares, kag ang bell tower nga nahamtang sa kilid sini sa atubang mismo sang simbahan nga sang ulihi nangin katedral, kag ang bandstand nga nahamtang sa tunga.  Apang ang waay sa plano ni Fr. Juan Aguado amo ang mas makahatag interes sa aton dira sa plaza sang Jaro. 

sa oton piesta

Gamay anay nga labay-labay nga sugilanon antes kita magsugod.  Sa pagsiling ko labay-labay ini nga mga ulo-istorya mga gagmay nga history nga may simbog nga legend, ukon basi man ini mga legend nga may simbog nga gamay nga history.

Kon ang Lambunao First Class tungod, kay isa sa ila mga rason, damo kuno “first” sa ila banwa, ang Oton indi gid magpaulihi.  Kon sa pa-first-first lang, sa pagkamatuod ang Oton ginakabig nga una sa mga parokya, una man nga Agustinian priory diri sa Panay nga gintukod mismo ni Fray Martin de Rada, isa sa mga chaplain kag ang spiritual director ni Miguel Lopez de Legaspi nga sa masami makilala na lang sang kalabanan sa aton subong, nga isa ka dalan sa Oton, bilang Rada street.  Amo ini ang una nga banwa sa Provincia sa bagay nga sa sulod sang duha ka siglo sa mga sulat sang mga espanol pirme lang nila masal-an ang provincia sang Iloilo nga provincia sang Oton. 

sa carmel

Kon kaisa nagaduhaduha na ako sa ginabuhat sang mga madre sang Carmel sa amon nga mga pari.  Abi ko sila ang nagapenitensya para sa amon, pero ang gwa sini daw ako na ang nagpenitensya tungod sa ila.  Pagkabaton ko sang sulat nahanungod sa akon pamalandongan upod sa inyo sa sini nga adlaw daw malipong ako sa kalisod (kon si Msgr. Amads pa).  Ang akon topic Human Trafficking – ano naman-an ko da?  Maayo lang kay si Sr. Inday ang ginapamato nila sa pag-atubang sa akon.  Maano ka pa abi kon pagkatapos nga makita mo ang tema singganon ka “Father, father gusto mo cockatiel, si Mother to nagbuto ang iya cockatiel.”  Ti maano ka da.  Subong, feeling ko, ako ang biktima sang human trafficking.

Ngaa ano ang human trafficking?

good night may you rest in peace . . . piesta minatay 2013

Amo ini ang mabudlay kon nagasunodsunod ang duha ka piesta – ang piesta sang todos los santos kag ang ginatawag naton nga piesta minatay ukon ang pagdumdom sang aton pinalangga nga nagtaliwan.  Siling ko amo ni ang mabudlay kon sunod-sunod kay indi ako kahiblo kon ano ang akon selebrahon ilabi na gid kon ang misa mo sa kahapunaon natuon.  Ang tawo iya nagaselebrar na sang piesta minatay, ang simbahan iya nagaselebrar pa lang sang todos los santos.  Ti ano ang akon selebrahon.  Kis-a wala na ako nagapamangkot.  Ako na lang ang nagasabat.  Siling ko kaina sa akon kaugalingon indi bala antes ka dumdumon sa piesta minatay kinahanglan anay nga mapatay ka.  Pero antes ka man mag-santos sa langit kinahanglan mapatay ka.  Ngaa may santos bala nga buhi?  Wala.  Ti ang selebrasyon naton karon nga gab-i para sa patay.  Pero tuod no, may santos bala nga buhi?  Wala.  Ang buhi nagapakasantos pa lang.  Indi bala?  Kay bisan ano mo nga magpakasantos, kon kaisa naga-init gid ulo mo, naga-ugot gid ginhawa mo ilabi na gid kon may makita ako nga nagapanghaboy basura bisan diin lang nga may basurahan man da sa kilid.  Bisan ano mo nga mapakasantos sa sini nga kalibutan may mga yawa gid sa aton palibot nga nagapugong kag nagapamalabag.  Ngaa?  Kay man buhi ka pa.  Masantos ka lang, makompleto mo lang ang imo pagpakasantos, mapabug-os lang ang imo pagpakasantos kon mapatay ka.  You have to die in order to become a Saint.

piesta sa batad

Paano ang Pilipino maghanda para sa piesta?  Sa pagpreparar sang pagkaon, ang Pilipino wala nag-isip kon pila ang iya gin-inbitar.  Sa baylo ginabulubanta niya ang iya ginapaabot.  Kay kon may isa ka nga gin-inbitar, ginapaabot mo na na nga ang gin-inbitar mo mang-imbitar pa gid na.  Kon sayuron pa, kon beinte ang imo gin-inbitar mga sisenta ang imo preparasyon.  Wala na kaso ya sa pinoy.  Expected na ina.  Pati ang putsiko na-isip na ina dira.  Paano mo abi tabugon ang imo bisita?  Palagas kon palagas basta mapakaon, kay kon indi kakaon ang bisita daku gid ina nga kahuy-anan. 

Kon gina-inbitar ka sa piesta kag kaisa ka lang ginsingganan, wala gid man na sia tuyo nga inbitaron ka.  Kon tuod-tuod na nga inbitasyon suliton ya ina.  Ikaw iya nga gina-inbitar ngita ka rason nga indi ka pwede – may opisina, kalayo, kainit, kayab-ok, kapoy ako.  Kon suliton ya pa gid ang inbitasyon bisan ginarasonan mo na, kon sayuron gusto ya gid nga makadto ka.  Apang kon sa una pa lang nga inbitasyon, kag nagrason ka, kag indi na sia mag-insistir pa, kon sayuron pakonsuelo lang na.  Wala gid man sia tuyo nga makadto ka.  Gani ikaw na lang hangop sina. 

Paano ang Pilipino magpamiesta?

piesta sa san nicolas oton, 2011

Nakatilaw na bala kamo nga ginpukaw kamo sang mga kalag?  Nga samtang mahamuok ang imo katulugon gulpi lang nga daw may nag-uyog sang imo katri, indi gani may nanguhit sang imo dapa-dapa?  Gusto nyo bala ini matilawan?

Sang nagsulod ako sa seminario mga 30 anyos na ang nagligad, gintudluan kami nga mga palatulog nga indi makabati sang bagting sang lingganay kada aga, nga magpangamuyo sa mga kalag sa purgatoryo kada gab-i antes magtulog kag singganon namon ang mga kalag nga pukawon kami sa sini nga oras.  Primero duda man kami.  Pero sang ginhimo ko ini nga advice sang pari nga nagabantay sa amon, nadula ang akon mga pagpangduha-duha.  Sobra pa sa alarm clock.  Sobra pa sa relo.  Very accurate.  Sugod sadto wala na ako naburaw ukon na-late magbugtaw.  Testingi ninyo.  Siguradoha lang nga pagbugtaw mo, pagmuklat sang imo mata, nakahalin na kon sin-o man ang nagpukaw sa imo, kay basi mabugtawan mo nga ara pa sia nga nagayuhum-yuhum sa imo.  Ina ya bisan indi ka na mangapi, tabog gid sigurado ang imo katuyuhon.

piesta sa MH del Pilar, Jaro 2011

Antes ako magsugod sang aton pamalandong importante anay nga hibaluon naton kon paano nagsugod ining labing dumaan nga debosyon sang Espana sa Nstra. Sra. Del Pilar.

Tawgon ko ini nga introduksiyon nga Istorya sang Duha ka Iloy.  Ang una nga Iloy ambisiyosa, kag ang ikaduha nga iloy mapainubuson.  Ang una nga iloy asawa ni Zebedeo kag ang ikaduha nga iloy asawa ni Jose.  May duha sila ka mga anak - si Juan kag si Santiago.  Si Juan kag si Santiago mga natural nga anak sang ila Iloy nga asawa si Zebedeo.  Kag sang ulihi si Juan kag si Santiago nangin inayupan nga mga anak ni Maria nga asawa ni Jose sang gintugyan ni Jesus didto sa krus ang iya iloy kay Juan kag si Juan gintugyan ni Jesus kay Maria nga mangin iya anak.  Tungod kay si Juan kag si Santiago mag-utod sarang naton makabig nga sila nga duha kag indi lang ang isa sa ila ang inayup kag ini mapamatud-an karon sa istorya sang Nstra. Snra. de Pilar.

piesta sa maasin 2013

Siguro tungod sang kadamo na gid man nga piesta ang nag-agi, magluwas pa nga sa sini nga banwa, sa isa ka tuig, duha ka beses naton ginaselebrar ang piesta ni Santiago Mayor, nasugid na gid man siguro ang tanan nga sarang mahibaluan sa kabuhi sang aton Mahal nga Patron.  Dugang pa diri ang realidad nga diutay man lang gid ang nahibaluan naton sing pat-ud nahanungod sa kabuhi ni Santiago.  Nag-abot na gid man siguro sa punto nga ang mga sermon sa misa sang piesta daw pulopareho na man lang, kag kon may kinalain man, indi na gid man sa kaundan sini, kundi sa istilo na lang.

Gani sa sining sermon luyag ko lang tipunon ang mga nagakalain-lain nga mga dinalan sa Biblia nahanungod kay Santiago Mayor kag nian pamalandongan kag tun-an, agod may makuha kita nga mga leksiyon nga sarang naton ma-usar sa aton kabuhi kag sa aton relasyon sa Dios.

piesta sa barotac nuevo june 13 2013

Ginabaton ko nga ang akon gid lang nahibaluan nahanungod sa santo amo nga sia ginatawag pananglitan may mga pagkabutang kita nga nadula kag indi na naton makit-an.  Matuod makilala ko ang iya imahen nga nagabayo sang Franciscano, nagadala sang bukas nga biblia kag nagakugos kay Niño Jesus nga natungtong sa bukas nga biblia.  Natalupangdan ko man nga sala gali sang una ang akon gin-sermon nga si San Francisco nagwali sa mga isda.  Si San Antonio gali ang nagwali sa mga isda kag si San Francisco iya ang nagwali sa mga pispis.  Tungod sang inyo halad humay sa seminaryo binudlayan ako magpamalibad sa pagbaton sini nga hilikuton karon nga aga kag gani na-obligar ako sa pagkilala kay San Antonio de Padua.

mga pari nag-krismas sa binggawan 2013

Ining amon pagkadto diri, bisan sa malip-ot lang gid nga tini-on nga makapangamuyo kami upod sa inyo kag makapaniaga upod sa inyo, bunga ini sang inspirasyon nga ayhan gintuga sang aton Santo Papa Francisco.  Sang sia naghiwat sang pagsaulog sang katapusan nga panihapon sadtong nagligad nga Huwebes Santo, nakibot ang tanan sa iya desisyon nga hiwaton ini sa isa ka prisohan.  Kon si Fr. Doming Alimajen ang magahiwat sini sa prisohan daw wala man ina siguro sing may makanotisya total chaplain gid man sia sa prisohan.  Pero Santo Papa ni ya nga ang tanan niya nga hulag ginabantayan sang tanan.  Wala sia sa iya basilica, sa baylo didto sia sa prisohan.  Wala sia sa iya cathedral, sa baylo didto sia sa gym.  Wala man tani ini sa akon igtalupangod tubtob nga nabasahan ko ang isa ka bahin sang iya sinulatan sang Obispo pa sia didto sa Argentina.  Kon iparaphrase ko ang iya sinulat, nagsiling sia.  “Wala man ina tani kaso nga kon magbulig ka sa nagakinahanglan ihatag mo ang bulig mo paagi kay Msgr. Oso sa Jasac ukon kay Fr. Robert sa JAPS ukon paagi sa inyo parish priest.  Maayo gani na tungod kay organized sila kag makasigurado ka nga ang imo bulig matupa gid sa iya sakto nga tuyo.  Pero wala ina nagakahulugan nga sa imo pagbulig indi ka na lang magpakigkita kag magmangin personal sa imo ginabuligan.  Indi ina rason nga indi ka na lang mag-atubang sa mga nahalitan nga ginabuligan mo nga makabangon liwat.  Indi ka lang magpabilin nga nagasiling, madamo ang nabuligan ko didto sa Binggawan, sa baylo tinguhaa nga makasiling ka, ang atop ni Nong Baldo ginpalid kag nagbulig ako sa gamay ko nga masarangan agod maatupan liwat ang iya panimalay.  Ang banggirahan ni Lilia nawasdak kag gindal-an namon sia sang mga pinggan, kaldero, kutsara, tinidor, husto lang agod makasugod sila liwat. Kag kita ko gid ang mga yuhum sang kabataan sang ginhatagan namon sila sing dulsi kag mga hampanganan. The commitment to the poor should be person to person and in the flesh.”

ang gin-usik sang dios - candelaria pilgrimage 2014

Ang tema naton sa pilgrimage sang aton mahal nga iloy sang Candelaria sa 21 ka mga barangay sang aton parokya nagasiling, Kari, mapauli kita sa aton Iloy.  Ini may katuyu-an sa pagpang-agda sa tanan nga mga katoliko ilabi na gid sa mga dugay na nga wala nakasimba, dugay na nga wala makapalapit sa simbahan, sa mga dugay na nga ginapangaluyagan kuntani agod makabulig sa aton parokya indi bangud sang ila donasyon kundi bangud sang ila talento.  Sa isa ka meeting nga ginhiwat sa aton parokya antes sining novenario may isa nga nagreklamo nga nagasiling, nahimo na naton ina sang una, diutay man sa gihapon ang nagapalapit, damo na ang aton pang-agda wala man sa gihapon sabat, naga-usik lang kita tiempo.  Tuod no.  Kon manager ka kag ginapadalagan mo ang isa ka kompaniya usik gid man tiempo nga hagi ka gid da pamilit kon indi sia.  Bay-i da, ngaa sia lang ang tawo diri sa kalibutan.  It would have been easier kuntani nga makadto kita sa kay kon sin-o lang may luyag e. Makadto kita sa kay sin-o lang ang willing, kon sin-o lang ang may hilig, kon sin-o lang ang may huyog.  Otherwise naga-usik lang kita tiempo.

si chief florencio - lubong

Ngaa padunggan sang isa ka labing daku nga kandungganan gikan sa Santo Papa mismo ang cook sang mga seminarista kag pari?  Nakapamangkot man kamo sina? Ngaa padunggan sang isa ka labing daku nga kandungganan gikan sa Santo Papa gid mismo ang cook sang mga seminarista kag pari?  Of course ang mga nag-sponsor kag nag-nominate sini nga award para kay Chief Florencio may rason man nga ila.  Pero sa akon lang abi panan-aw ano ayhan ang akon sarang ma-rason.  Actually damo pero, ipabutyag ko lang ang duha. 

Tungod kay nagatudlo ako sa seminaryo sang aesthetics unahon ko ang philosophical reason kon ngaa ang cook sang pari dapat hatagan papal award.  Siling ni Sto. Tomas de Aquino, sa aton lima ka mga senses duha ang gina-classify nga higher senses, ang senses of sight and hearing – kag amo ini ang mga sentido nga napertenecer sa art, sa mga matahom.  

---

Dugang diri, may tatlo kita ka mga lower senses, ang senses of touch, smell and taste kag amo ini ang mga sentido nga napertenecer sa manumit kag sa survival. Tungod kay mga pari kami kag damo kami ginadumilian ilabi na gid sa sense of touch, maayo man nga ma-compensate sia sang sense of taste which is tied up with sense of smell.  Ako iya I am certain with the thought that priests should not be deprived of good food, and good cooks of priests should be awarded especially and even with something papal.  Nagapati ako nga kon pigado gani ang pagkaon sa konbento ang pari pirme lang nagaguwa kag nagalagaw.  Kag indi ina nami.  We are daily strengthened because Jesus gathers us in the one table of the Eucharistic meal.  A good cook gathers us priests in the one table of a good meal and a good company of fellow priests always begets perseverance and faithfulness.

Ikaduha, ngaa padunggan sang isa ka labing daku nga kandungganan  gikan sa Santo Papa ang cook sang mga seminarista kag pari?  Sa psychology naman kita.  Indi tanan nga pagkaon nga nanamitan naton kan-on manamit objectively.  Kalabanan sang mga nanamitan naton kan-on normal man lang ang sabor.  But because our brains can only take so much data from our sense of taste every time we eat, gina-trigger sang brain ang namit if a particular taste or food recalls happy memories.  So good food is not always primarily good because sakto ang spices, nami ang kombinasyon sang ingredients, nami ang pangluto.  There are also instances when food becomes so delicious, we even crave for them, because they trigger happy memories.  So when Chief Florencio cooks cocido espanol, arroz a la cubana, sopa de ajo, the memories of our younger days and the joyful fiestas of our youth in the seminary are recalled.  Bisan gani ang bacalao nga ginaluto sa tion sang puasa sa mierkoles sang badlis kag sa biernes santo, pati ina ginapaabot, gina-look forward – sin-o lang bala sa inyo ang naga-look forward sa beirnes santo para magpuasa?   Pero tungod kay may bacalao biernes santo can be nice. 

Imagine that, a good seminary cook can trigger happy memories while a rector or prefect can trigger traumatic experiences sa pari.  And to think that rectors are given papal awards.  Bisan sa amo na gid lang sina dapat hatagan pa gid gani papal award ang mga cook sang seminaryo.  Kay man ang pari with a lot of bitter memories will grow to become a bitter priest.  A priest with lots of happy memories of his seminary years can become a good priest.  Jesus gathers us in the table of the eucharist to remember, to celebrate that one joyful and happy memorial that proves to us and to all that God so loved the world he gave us his only Son for our salvation.   A good seminary cook can also gather us in the table of a good meal to recall and re-live our happy memories of community and togetherness, and that could proved enriching. 

I admit that this reflection on Chief Florencio is partly jest, partly real and practical, but there is no doubt to the fact that his life since he was 19 years old starting 1959 was dedicated to our well-being as seminarians and priests.  His last service was February 25, 2014, birthday of Msgr. Gene Velarde, the vicar general, where he served cocido espanol.

Would that be the last time we will ever have cocido from a good cook?  I don’t know.  But this I know, sang si Jesus nabanhaw gikan sa mga minatay ginsingganan niya ang iya mga gintuton-an nga magsugba isda kag magkaon upod sa iya.  Mal-i mo sa pagkabanhaw sang mga minatay manawag si Msgr. Gamboa nga nagasiling,” este Florencio, abi lutui kami cocido.”  I am sure that that meal will be eaten with a lot of happy and beautiful memories together.  And I want to be there even just for that, and I think many of the priests of Jaro will also gather.

Salamat kay Chief Florencio, salamat sa panimalay nga naghatag sang ila tatay para sa mga seminarista kag pari.  Salamat man sa Santo Papa nga nagkilala sang pangabudlay kag katutom sining Chief Cook sang mga seminarista kag pari.  Dayawon ang Dios sa gihapon, dayawon sia nga magahatag sa katapusan sing walay tupong, sing wala nagalipas kag wala nagalubad kag sing labaw sang sa tanan nga mga dutan-on nga kadungganan, dayawon ang Dios sa gihapon.  Amen.

piesta sa san enrique 2014

Mga 13 anyos ang nagligad gin-nombrar ako nga representante sang diocese sa isa ka convention didto sa South Korea.  Siempre tungod kay first time ko nga magguwa sa pungsod kag pinoy ako, ang una ko gid nga ginpanumdom samtang ginapanugid-nugid ko ini sa akon mga kaupdanan, amo nga kon ano ang akon baklon nga mga pasalubong sa ila.  Agod mangin mahapos ang akon pagbakal nagkadto ako sa isa ka Koreano nga kilala ko kag nagpatudlo ako kon ano ang akon hambalon sa tindera.  Duha man lang ka pamangkot ang interesado gid ako – palihog translate sa Koreano “tag-pila ini,” kag ikaduha, “puede ka ayo.”  Kadamo pa sang mga pinamangkot ko ilabi na gid sa mga kinahanglanon ko.  Sang ulihi sang hana na ako maglakat ang Koreano nagsiling, Father you forgot to ask two very important things.  What, I asked?  You forgot to ask what is Korean for “where is the CR?”  That, he said, is very important.  But the most important thing of all, what is Korean for – “police, help!” Pulis, Tabang!