Sang gin-assign
ako ni Msgr. Gamboa sang una sa seminario, ginhimo niya ako nga Prefect of
Discipline. Sa tanan nga mga pari sa
seminario amo ini sia ang ginakahadlukan sang mga kabataan kay sia ang
manug-disiplina. Sa pagkamatuod gintawag
ako ni Msgr. Gamboa nga inspector kag gani mga kaparian nagtawag man sa akon
nga SP01. Siguro nakita nila sa akon
madamol nga mga kilay kag sa akon pagkaburingot nga angayan gid ako sa sina nga
role. Gani for the next 11 years nangin
Prefect of Discipline ako sang seminario.
Pero ang natingalahan ko lang amo sini.
Indi man sa pabugal, bisan matuod nga ginakahadlukan ako sa seminario,
kag kadamo sa mga nasakitan sing buot tungod sa akon, ako ang isa sa may pinakamadamo
nga abyan sa mga seminarista nga nag-alagi sa seminario. Ako ang nagakasal sa ila kon magguwa sila,
ako ang nagabunyag sang ila kabataan, ako man ang ginatawag mag-blessing. Ang partner ko nga prefect nga sa pagkatunog
magsinggit nga kon kaisa nagapapulaw sa ila bilang punishment, wala nagapapuli
sa ila kon makasala sila, in fact ang pinakastrikto, ginablow-out nila kada
tuig, hasta subong, sa iya nga birthday bisan wala na sila sa idalom sang iya
pagdumala. Ngaa? Ngaa nga kon nagapacute-cute ka sa ila, maayo
ka sa ila, ginatolerar mo lang sila, wala mo sila gina-akigan ukon ginasaway,
nanami-an sila sa imo subong, pero pagkatapos sina ngaa malimtan ka man
nila? Ngaa?
Para sa akon amo
ini ang kaundan sang aton nahauna nga balasahon sa libro sang
Deuteronomio. 'Daw ano ang kaalam kag
ihibalo sining gamhanan nga pungsod! 'Wala
sing iban nga pungsod bisan daw ano ka gamhanan nga may mga kasugoan, nga
pareho sang akon gintudlo sa inyo karon nga adlaw. Ginadayaw ni Moises ang Dios, nagapasalamat
si Moises sa Dios tungod kay ang Dios nagpatuman sa ila sang iya mga
kasugoan. Indi bala sang pamatan-on kita
masami kita nga nagasiling, “pabay-i lang ako bala; paggusto ko ya kon ano ang
himuon ko; malayas na ko kay kadamo sang patakaran.” Pero ngaa subong tungod kay tigulang na kita,
hamtong na kita, ngaa ginabalikan naton ang pagka-istrikto sang aton ginkanan,
sang aton mga maestra, ngaa ginadumdom naton ang mga patakaran nga ginpatuman
sa aton nga may pagpasalamat kag kon kaisa nga may pagdayaw kag pagpadungog sa
ila nga nagpatuman sini sa aton? Amo ini
ang ginasiling nila nga we only appreciate things on hindsight, maapreciar
lamang naton ang isa ka butang pagkatapos nga ini natabo na, pero samtang
ginabuhat ini sa aton sobra gid ang aton pagkulumoron. Amo man ini ang mga Israelinhon sa tion ni
Moises, they appreciated the law, they appreciated the God who gave them the
law nga naghugpong sa ila, nagdisiplina sa ila, nagpahilayo sa ila sa mga
makatalagam nga mga hitabo sa ila kabuhi.
Sa malip-ot nga pulong nakalab-ot na sila sa pagkahamtong kon sa diin ila
na na-appreciar ang mga butang nga sang una ila gid ginkangil-aran kag
ginsupak.
Panumdoma bala,
bisan sa gamay lang nga bagay bisan na gid lang sa mga ginakaon naton. Ano na lang ayhan ang kahimtangan naton
subong, ano na lang ayhan ang itsura naton subong kon ginpasugtan lang ni nanay
naton ang tanan ta nga ingos nga magpa-jolibee ukon mc-do kay gusto ta fried
chicken lang ang kaunon ta, hamburger lang ang kaunon ta, hotdog lang ang
nauyunan ta? Ano na lang ayhan ang
itsura ta subong, itsura, kon wala sila nag-insistir nga magkaon kita sing
utan, sing laswa, sing isda? Wala pa ako
nagsiling nahanungod sang mga values kag maayo nga pamatasan nga dulot sini nga
disiplina – ang itsura pa lang! Halimbawa,
ano na lang ayhan ang natabo, indi man kita makapakot no, kon nag date-date
kita sang una nga wala chaperon, kon ang boyfriend ukon girlfriend wala naton
ginapakilala pormal sa aton ginikanan kag ginatago-tago, nga ipaiway anay ini
nga mga butang samtang nagiskwela. Ano
ayhan kon wala kita nagsunod sina nga gamay nga mga patakaran. Ok old fashioned ako, nagalinaon ako subong,
pero ti wala kamo ya kakita sang mga ginakasal ko di sa katedral nga imbes
masiling sila I Do, I Did na ang ginasiling nila, kay may ebidensiya na. Tapos masiling ko sa groom, the groom may now
kiss the bride, amo ini ang opisyal nga kiss, ang iban to nga kiss
illegal. Ti matarong na bala?
Tapos just
because of that single mistake ginbaylohan mo na ang lakat sang imo kabuhi kag
ginpatay mo na ang tanan mo nga mga handum.
Mangin praktikal ka! Indi bala
amo ina ang ginasiling naton pirme? But
to be practical means to be realistic.
And to be realistic means hibalo-a, kilalaha, batuna nga tawo kita nga
madali mahulog, tam-an ka huyang kag dali matiplang. Precisely we set boundaries in the
relationship, may ginadumili, may curfew, may mga kasugtanan tungod kay
mahuyang kita. The most practical thing
is to acknowledge that we are weak, nga dala kita matiplang, dala kita madasma
kag may mga patakaran precisely to protect us from our weaknesses. Namista ako kaina sa Benedicto – ato didto
ang lechon meaning cholesterol, ato didto ang dinuguan, meaning uric acid, ato
didto ang salad meaning diabetes, ato didto ang beer kag whiskey meaning maoy. Ang lawas mahuyang kon indi mo
pagdisiplinahon, kon wala mo ginabuhatan sing patakaran ang imo kaugalingon,
kaon ka lang nga kaon, who will suffer?
Kita mo ang
simbahan is very practical. Subong nga Domingo
ang kasugoan sang Dios nagasiling nga ini adlaw nga inugpahuway. Pero sako ako, pirme lang sako,wala na tiempo
magsimba, wala na tiempo magpahuway, patay patay nga obra, wala untat, patay
patay nga obra, ti kundi patay.
The church is very
practical. Wala lang kita ginbunygan
tapos pinabay-an. Bal-an niya nga
mahuyang kita amo gani nga may isa pa gid sia ka panigurado nga makapalangit
kita kag indi mahulog sa impierno tungod sang isa lang ka sala – gintukod ni
Kristo ang sakramento sang pagkonpesar, agod mahinulsolan naton ang aton sala.
Pero indi tanan
may kasubong sini nga escape ukon remedy. Kon kaisa kon ano ang nabuhat naton nabuhat na
kag wala na sing iban pa nga remedio.
Diri na nagasulod ang paghinulsol, ang mga tani, tani, tani. Kontani kon ginsunod ko lang, kontani kon
namati lang ako, tani kon nangin matinumanon lang ako. Diri naton maapreciar liwat ang disiplina,
ang mga tulumanon, ang mga regulasyon, ang mga layi. Kag diri man makasiling kita upod kay
moises “'Daw ano ang kaalam sini nga
pungsod! 'Wala sing iban nga pungsod nga
may mga kasugoan, nga pareho sang ginatudlo sa inyo karon nga adlaw.”
Si Kristo sa aton
ebanghelyo wala nagabaliwala sang kasugoan.
Sa baylo iya ini gintuman. Kon
may ginakaugtasan sia sa mga Fariseo, ang iya ginakaugtasan amo nga hagi sila
insistir sa mga witi-witi nga kasugoan pero ang dalagko nga mga kasugoan ila
ginatamay. Daw pareho lang na bala sang
iban sa aton nga hagi panglibak nga panglibak, dayon pagbagting sang oracion
manitsit, “hoy hipos kay mangadi kita!”
Tapos bagting, tapos pangadi, panglibak naman nga panglibak. Si Jesus wala nagsiling nga indi kamo
manghugas sang inyo mga tasa kag inyo mga kamot, sa baylo nagsiling sia luwas
sina, dugang dira, himoa man ang
buluhaton sang hustisya, sang pagkamaluloy-on, kag sang paghigugma.
Let us appreciate
the rules, our laws, ang mga kasugoan sang Dios, ang mga patakaran. Their main purpose is to protect us from our
own selfishness, they are there to protect us from our emotions of anger and
hatred. They are there to bring us
fullness of life not just in this life but also in the life to come.
No comments:
Post a Comment