Sa libro anay ni Gabriel Marquez nga ginatiguluhon one hundred years of solitude sia nagasaysay sang istorya sang isa ka sitio nga naseparar sa banwa sang malapad sa bagay nga wala gid may nagakadto ukon nagalabay nga istranghero. Isa ka adlaw may isa ka bata nga babayi nga nagtalang nga nakalab-ot didto. Ginsapopo sia sang isa ka mag-asawa nga nakatalupangod nga ang bata nagapalagyo sa isa ka peste sa ila nga banwa. Ang malat-nan sang peste indi makatulog, magabalati-an sia sang insomnia.
Sa dili madugay natalupangdan sang mag-asawa nga ang ila bata nga lalaki nalat-nan man sang peste kag ini naglapta sa mga pumuluyo sadtong sitio. Indi na sila makatulog. Apang dugang pa diri natalupangdan man nila nga amat-amat man sila nga nagakalipat. Primero nagakadula ang ila memorya sa ila mga pagkabutang. May luyag sila kuhaon pero indi nila mahingadlan kon ano ang luyag nila. Nagakalipat sang ngalan. Gani gin-ideyahan nila agod nga indi sila malipat – ginsulatan nila ang tanan nila nga pagkabutang sang ngalan. Ang siya ginpapitlan nila sang ngalan, siya. Ang luwag ginpapitlan nila sang ngalan nga luwag agod to ila lang ini basahon kon kinahanglan nila.
Sang ulihi natalupangdan nila nga amat-amat man sila nagakalipat kon paano gina-usar ang isa ka butang. Mabasa nila nga siya ina, pero para ina sa ano? Nalipat sila. Gani sa ngalan nga siya, ginsulatan pa gid nila, ginapungko-an. Sa ngalan nga luwag ginsugpunan pa gid nila, ginalugay.
Apang naglala pa gid ang ila situwasyon kay samtang nagadugay nagakalipat man sila kon ano ang ila buhaton sa sina nga butang. Gani nagsulat naman sila dugang sa bagay nga nahimo na ini nga mga kratola nga nasab-it sa mga butang. Sa liog sang ila baka halimbawa ginpakabitan nila sang kratola, baka kag ginsugpunan pa gid sang masunod: ginapahalab kada adlaw, ginakuhaan sing gatas kada aga, ang gatas ginapabukalan – sarang ini mainom direkta ukon masimbog sa kape. Bisan ang ila sapatos may mga ngalan na, - sapatos, ginasuksuk pagkatapos mabutang ang medyas sa tiil. Kag bisan gani ang ila tiil may ngalan man: tiil - ginalakat paagi sa pagtikang bulos-bulos sang wala kag tuo.
Sa tunga sining pagkinarankaran antes nila malimtan ang tanan, nagpatindog sila sang daku nga billboard sa dalan kag ila ini ginsulatan sang dalagko nga mga letra God exists. Kag nian naghulat sila sang tion nga madula na gid ang ila memorya tubtob nga bisan ang mga letra nga ila sinulat ila na nga malimtan.
May kaangid man ini sa hitabo sa aton nahauna nga balasahon sa Libro ni Nehemias. Ang mga Israelinhon bag-o lang nakabalik sa Jerusalem pagkatapos sang kwarenta ka tuig nga sila gintapok. Kadamo na sang ila nalimtan. Wala na sila sang ihibalo nahanungod sa ila kabuhi bilang banwa sang Dios. Nalimtan na nila kon ano ang nagakadapat nga buhaton. Nalipat na sila sing nagakabagay nga pagginawi kag pamatasan. Gani ginpangabay nila ang scribe nga si Esdras sa pagpadumdom sa ila kon ano ang ila himuon, ano ang ila katungdanan, paano sila magkabuhi bilang banwa sang Dios. Si Esdras nagkuha sang Santos nga Kasulatan nga ila nakita sa mga ginub-an sang templo kag samtang nagatipon sila sugod alas kwartro sa aga ginbasa ini ni Esdras nga wala sing untat-untat tubtob sa ugto kon sa diin ang mga tawo nagatindog kag nagapamati. Gani indi kamo magreklamo kon malawig sermon ko kay mas malawig ang kay Esdras, and the marvelous thing is people stood up the whole time and listened intently, kamo ya nagapungko, may electric fan pa.
They did that in their eagerness to remember tungod kay nalimtan na nila ang magkabuhi bilang banwa sang Dios. They wanted to be reminded.
Mabudlay magkabuhi kon malimtan mo na ang madamo nga mga bagaybagay. Kinahanglan naton ang mga reminders nga magapadumdom sa aton. Kinahanglan naton nga balik-balikan ang mga istorya sang aton nagliligad bisan kon kaisa daw mga uli-anon kita sang hagi sulit-sulit sini. Kinahanglan naton ang mga monumento sang aton pagtuo, we need this church, we need shrines and holy places nga magapadumdom sa aton sang aton kaangtanan sa Dios. Kinahanglan naton nga magsaulog sang Eukaristiya, sang Santos nga Misa nga aton ginahimo sa handumanan sang paghigugma ni Kristo nga iya ginpakita sa kalbaryo. Kinahanglan naton sang biblia to remind us of our stories as a people. Kinahanglan naton nga magsaulog sang piesta.
Sa dili madugay ang iban sa aton magahingaw lantaw sang dinagyang kag nagasiling sila dira sa ila pulongkoan, san-o pa ini matapos ang sermon sang pari agod makahingagaw ako lantaw sang dinagyang?
Sa dili madugay magasaulog na kita sang aton piesta. Tingob naton nga balikan ang istorya sang aton pagtuo sa Dios nga nahimo nga tawo sa Sto. Nino. Tingob naton nga balikan ang istorya sang aton kaangtanan sa aton mahal nga Iloy sang Candelaria agod indi kita malipat sang iya pag-atipan sa aton, indi kita malipat kon ano sia para sa aton. Apang bisan may mga piesta kita agod madumdoman naton ini, kalabanan sa aton lain ang ila paminsaron. Para sa kalabanan karon ang piesta kaon, feriahan, kag ang maduagon nga reina sang Jaro. Para sa kalabanan, ang piesta bulang nga wala untat kag videokehan sa plaza nga sa pagkatunog pero libagon. Kontani pareho kita sang mga taga-israel sa tiempo ni Esdras nga naghangad – tudloi kami, padumdoma kami kon paano kami mangin banwa sang Dios liwat, kon paano kami magkabuhi bilang mga anak sang Dios. Kadamo sang mga reminders sa aton nga kon ginabasa lang naton, mahimo nga makabulig sa aton sa pagkabuhi bilang banwa sang Dios.
Gani ano karon ang himuon naton:
Una, sa tagsa ninyo ka pagsaulog sang birthday simba kamo. Isuksuk ang pinaka-pula mo nga bayo (siguradoha lang nga wala kay may masumalang nga baka) kag magsimba. This tradition of going to mass on your birthday is a reminder. Indi ka magkalipat kon sin-o ang nagtuga sa imo.
Ikaduha, magpangadi kamo sang santo rosaryo, sa jeep, samtang nagahulat sang jeep, samtang nagasakay ka sa jeep, sa mga bes nga wala ka man lang may gina-obra. This practice of prayin the rosary is a reminder. Indi ka magkalipat kon ano ang ginbuhat ni Kristo para sa imo halin sa misteryo sang kalipay sa iya pagkatawo tubtob sa misteryo sang kasakit sa iya pagkamatay para sa imo, tubtob sa misteryo sang himaya sa iya pagkabanhaw.
Ikatlo, mag-oracion kamo sa alas seis sang gab-i. Kon kaisa manutaran ninyo ang mga tawo sa palibot sang simbahan daw sa waay lang sa bungog nila nga nagabagting ang oracion. This practice is a reminder that you are alive, you move and have your being because of him who loves us. Indi ka malipat nga ang Ginoo amo ang rason kon ngaa buhi ka pa kag nakaabot ka pa sang alas seis sang sina nga adlaw.
Ikap-at, sa piesta indi kamo mamunsyon kon indi kamo kasimba. Ang mamunsyon nga wala nagsimba madunlan. Indi kamo magkalipat kon ngaa nagapamiesta kamo kag kon ngaa nagahimos kita sa piesta. And candelaria kag ang iya anak nga amo ang kaapwa sang kalibutan amo ang rason sang piesta.
Kag ikalima, amligi ang inyo simbahan. This is another reminder for us. Indi kamo magkalipat nga ang Dios nga isa ka espiritu nagpakatawo kag nagpuyo upod sa aton, amo ini ang iya balay nga aton ginatinguhaan nga patahumon kay ini magapadumdom sa imo kon ano ka kamahal para sa iya, kon ano ikaw ka palangga.
Ini nga butang, ini nga mga hilikuton are reminders agod indi kita malipat. Sabat ini sa aton pangabay, kita nga mga malilipaton, nga indi kita magkalimot nga magkabuhi subong banwa sang Dios.
No comments:
Post a Comment