Ang aton mga kaobispohan nagpadala naman sang sulat pastoral nahanungod sa aton mga kababayenhan nga ginatiguluhan “Himu-an ko sia sing kaupod nga bagay sa iya.” Ginkuha ini nga dinalan sa libro sang Genesis nga sa aton nahibaluan nagapahayag sang nagakabagay nga relasyon sang babayi sa lalaki. Ini nga sulat ginpadala agud mahibalu-an naton ang mga issues nga nagatuluhaw sa palaabuton nga International Conference on Women nga pagahiwaton sa Beijing. Kag luyag sang aton mga obispo nga antes matabo ini, klarohon naton ang aton iya panindugan bilang sumulunod ni Kristo nahanugod sa aton paghangop sang dignidad sang kababayenhan suno sa panghunahuna sang Dios. Tungod kay malaba ini nga sulat, hatagan ko lang kamo sing outline kag ipaathag ko ini.
Ang sulat nagasugod sa pagsaysay sang situwasyon sang mga kababayenhan subong sa aton panahon. Ang sulat nagasiling: “Ginadayaw namon ang kabalaka sang sining palaabuton nga konperensya nga magtan-aw sing maid-id sang dignidad sang mga kababayenhan kag nagapanawagan kami sa mga pangulohan nahanungod sang mga isyu nga nagatublag sa mga kababayenhan, katulad sang pagka-imol, ang wala-ihibalo sa pagbasa, ang pagbaligya sang ila kaugalingon nga lawas, mga kalakasan batok sa ila, kag ang pagpamintaha sang mass media.”
Mga utod, matuod ini nga obserbasyon kay kon husiaon naton subong naganubo pa gid ang paglantaw naton sa mga kababayenhan. Sa paginbestigar ni Sr. Mary John Mananzan ginsiling niya nga 60% sang mga krimen nga ginareport sa pulis mga rape cases kag kalabanan sini mga incest ukon ang isa ka miembro sang panimalay ukon ang pariente nga ginasaligan nagpamintaha sa bata nga babayi. Sa isa man ka foreign publication gina-advertise nga sa Pilipinas makakita sila sang maayo nga asawa nga mangin ila mistress kag maid at the same time. Ginareport man nga sa 78 % sa mga households, ginasakit sang mga bana ang ila asawa. Sa mga ulubrahan nangin biktima man sila sang sexual harassment. Sa mass media ginahimo ang ila lawas nga attraction agud mas madamo ang magbakal ukon maglantaw sang pelikula. Ang masubo pa gid kay may mga babayi nga nangin kabangdanan man sang pagpakanubo sang mga lalaki sa babayi, kay sa ila paghublas nga ginatawag sang iban nga work of art, ginatratar sila nga mga sex objects kag objects of pleasure. Subong man tungod sang kakulang sang trabaho, napuwersa ang iban sa ila sa pagbaligya sang ila lawas. Subong man ginadescriminate sila sa trabaho kay kon ikaw babayi nga naga-apply kinahanglan may pleasing personality gid ikaw. Ti paano na lang kon waay ka sang pleasing personality? Sa balay, ila tanan ang trabaho, naga-obra na sila, sila pa ang magaluto, sila pa ang magaatipan sang bata, magapanglaba, sila pa magaareglar sang balay samtang ang bana yara sa iya barkada nagapulopatawhay. Sa sini nga situwasyon ang aton mga kaobispohan nagasiling something is wrong here. Indi amo sini ang tinutuyo sang Dios sa iya pagtuga sang babayi kay nagasiling sila sa ila sulat pastoral nga “ang libro sang Genesis nagasaysay sa aton kon paano gintuga sang Dios ang nahauna nga tawo kag kon paano natuga ang nahauna nga babayi. Sa sini wala lamang ginasambit nga ang lalaki kag babayi magbuligay kundi nagasugid man sang ila pagka-alalangay ukon equality kay sila nga duha gintuga sa imahen kag kaanggid sang Dios.” Ang lalaki kag babayi equal kag indi mapakanubo sang isa ang isa. Kag dapat sila magbuligay, they compliment each other sa bagay nga indi mangin kompleto ang isa kon waay ang isa.
Dalayawon ang ginabuhat sang aton mga feminist movements kag sang konperensiya nga ini tungod kay paagi sa ila nadiscobrehan ini nga mga problema kag ginhatagan sing nagakaigo nga igtalupangod. Apang ang aton mga obispo nagapaandam man sa aton subong sang mga extreme views nahanugod sa aton mga kababayenhan nga gintulod sang western feminism sa aton sahi sang pangabuhi. Ini nga mga views mga over reaction sa issues kag makita naton ini sa dokumento sang Beijing conference. Gani nagsiling ang mga obispo “Ang konferensiya sa Beijing nagatuyo sa pagpatuman sang tawhanon nga pilosofia nga nagapasanyog sang dili-pagbusong, ang pagpatay sang bata nga yara sa tagu-angkan sang iloy, kag ang mga contraception kag sterilization.” Amo ini ang gintawag sang Santo Papa nga kultura sang kamatayon nga karon ginatinguhaan na man nga isal-ot sa Beijing Conference katulad sang ginbuhat nila sa Cairo Conference. Siling sang mga Obipo “magapasulod sila liwat sang panghunahuna tuhoy sa nagakalainlain nga ihibalo nahanungod sa sex kag ang nagakalainlain nga porma sang pamilya nga sa diin mapatigayon ini sa pag-aprobar sang pagasawahay sang lalaki kag lalaki, sang babayi kag babayi sa rason nga ang tagsa ka tawo hilway sa pagpabutyag sang ila pangabuhi sexual.”
Ini nga dokumento sa hunahuna sang mga obispo nagabaliwala kag nagapakanubo sang una kag pinakadahu nga katungdanan sang mga babayi nga amo ang mangin Iloy. Gani ang mag obispo nagsiling nga “maathag nga ang pagbuligay kag pagkooperahay sang lalaki sa babayi natuon sa puloy-an sang pamilya nga amo ang lugar sang babayi.” Mga utod, ini nga panghunhuna sang mga obispo waay nagakahulugan nga ang babayi dira lang magtener sa balay kay bisan ang Santo Papa nag-affirm sang importancia sang mga babayi sa kabuhi kag sa pagprogreso sang nasyon kag sang aton simbahan. Aton aton lang ini, sa pagkamatuod ang akon iya ginpili sa pagkasenador puro tanan babayi. Importante kaayo ang babayi sa aton pangabuhi politika, kita mo sa konseho subong sang ciudad ang babayi ang nagapangukay sang ila ginamos nga tinago. Diri ginaaffirm sang mga obispo nga ang pagka-iloy amo ang una kag pinakadaku nga katungdanan sang isa ka babayi kay kon waay ang personal touch sang iloy sa kabataan ano na lang ayhan ang aton mga kabataan. Ginapahayag nila nga “indi matal-osan ang positibo nga tulumanon sang mga babayi bilang taghatag sang kabuhi kag iloy” kay amo ini ang iya personal fulfillment bilang babayi.
Apang, mga utod, waay man ini nagakahulugan nga ang iloy lamang ang magaatipan sang kabataan kay may iban sa aton nga mga lalaki nga dumdum nila nga sa ila personal nga pag-atipan sang ila mga anak, pareho abi mag-ilis sang lampin, ukon magtudlo sang katekesis, nagabuhin ang ila pagkamacho. Ini iya isa ka pananawan sang isa ka insecure nga lalaki. Parenthood belongs to both. Kinahanglan nga ang duha magbuligay because men and women are equal in dignity in all areas of life, apang ang babayi may mas daku nga katungdanan sa sa pagbatiti sang kabataan, nga sia mangin tunay nga iloy kag tagdala sang kabuhi. They are distinct from one another apang waay ini nagakahulugan nga sila nagakompetensiyahanay nga kon ano ang mahimo kag ginahimo sang lalaki dapat man himuon sang babayi. Pareho abi subong may babayi man iya nga nagabarbel. Man and woman should complement, they need each other in their own uniqueness and each one has a proper role that completes the role of another. Lain-lain ang tagsa-tagsa sa ila kag sa ila pagkalain-lain ginapabug-os nila ang ila kaugalingon. Daw jigsaw puzzle, lainlain ang porma apang kon tabiron, nangin bug-os ang isa kag isa. Kon pakompetensiyahon mo ang duha, imbes nga kuhaon mo ang under the pantalon baylohan mo sang under the saya, ano na lang ang aton kalibutan kon amo sini. Waay ini nagakabagay.
Gani tinguhaon naton nga aton pa gid madiscobrihan ang tunay nga dignidad sang aton mga kababayinhan suno sa hunahuna sang Dios kay sa ila daku nga katungdanan nga mangin iloy, sa ila pagkailoy, ang aton kalibutan mapasanyog kag ini magmangin mahidaiton.
No comments:
Post a Comment