20th sunday C

May isa anay ka mangunguma nga nagkarga sing mga 20 kilo nga asin sa likod sang iya karabao nga pagadal-on sa tienda. Tungod kay may talabukon sila nga isa malapad nga suba, ang carabao dali-dali nga nag-ubog kag sa gilayon nag-amat-amat tunaw ang asin.  Pagkatakas nila ang carabao nagtumbo-tumbo sa kalipay kay waay na sia sing kalargahon padulong sa malayo nga tiendahan, apang nag-init ang ulo sang mangunguma. 

Sang madason nga semana, ginkargahan naman sang manguguma ang iya karabao sing apat ka sako nga algodon.  Sa liwat nagdalidali naman ubog ang carabao sa suba nga nagadumdum nga mabuhinan naman ang iya kalargahon.  Apang sang pagtabok nila sa suba ang karabao tayan na lang nalumos tungod sang kabug-at sang iya dala.  Niyan ang mangunguma nagsiling, “Ti, karon nakatuon na ikaw sang leksiyon nga magapadumdum sa imo nga kon magtabok ikaw sa suba indi lamang ang tanan mangin maayo para sa imo."

Mga utod ang aton pagkakristiano katulad man sang pagtabok sang karabao sa suba.  May ara nga makalipay sa aton kag makadala sing paghidait paagi sa pagkuha sang kabug-at sa aton kabuhi.  Pero may ara man nga mga bes nga ini magadala sing kabug-at.  Husisa-a bala kon ano ang nadangatan sang mga tawo nga serioso nga nagsunod kay Kristo.  Ang una nga mga Kristianos ginpakaon sa mga leon.  Si San Lorenzo Diakono ginsugba sa parilya.  Si San Juan de la Cruz ginbartolina kag ginbunal sang pareho niya nga mga monghe.  Si Sta. Teresa de Jesus ginkahisaan.  Si San Francisco ginpakahuy-an sang iya amay. Amo man ina ang natabo kay Jeremias nga profeta sa aton nahauna nga balasahon, gintagbong sia sa bubon nga wala sing unod.  Kag amo man ini ang natabo kay Kristo. 

19th sunday C

Isa ka karacter naton subong amo ang kakulang sang sense of expectation, ukon ang kakulang sa pamatasan sang pagpaabot. Ang aton pamatasan subong nagapakita nga daw amo na gid lang ini ang kabuhi kag waay na kita sing may ginapaabot pa. Kadamo subong ang naga-suicide kay dumdum nila amo na gid lang ini ang kabuhi kag waay na sang may ginapaabot pa nga mas maayo. Gani, kon maglain ang tanan . . . saksak . . . patay.

Kadamo subong sa aton ang madali ma-depress kag nangin anxious, nagabulu-ang, nagakulang-kulang, tungod kay ginakabig naton ang kahimtangan subong nga daw amo na gid lang ini kag waay na kita sang may ginapaabot pa kag ginapanan-aw nga kaayuhan.

18th sunday C - women

Ang aton mga kaobispohan nagpadala naman sang sulat pastoral nahanungod sa aton mga kababayenhan nga ginatiguluhan “Himu-an ko sia sing kaupod nga bagay sa iya.”  Ginkuha ini nga dinalan sa libro sang Genesis nga sa aton nahibaluan nagapahayag sang nagakabagay nga relasyon sang babayi sa lalaki.  Ini nga sulat ginpadala agud mahibalu-an naton ang mga issues nga nagatuluhaw sa palaabuton nga International Conference on Women nga pagahiwaton sa Beijing.  Kag luyag sang aton mga obispo nga antes matabo ini, klarohon naton ang aton iya panindugan bilang sumulunod ni Kristo nahanugod sa aton paghangop sang dignidad sang kababayenhan suno sa panghunahuna sang Dios.  Tungod kay malaba ini nga sulat, hatagan ko lang kamo sing outline kag ipaathag ko ini.

Ang sulat nagasugod sa pagsaysay sang situwasyon sang mga kababayenhan subong sa aton panahon.  Ang sulat nagasiling:  “Ginadayaw namon ang kabalaka sang sining palaabuton nga konperensya nga magtan-aw sing maid-id sang dignidad sang mga kababayenhan kag nagapanawagan kami sa mga pangulohan nahanungod sang mga isyu nga nagatublag sa mga kababayenhan, katulad sang pagka-imol, ang wala-ihibalo sa pagbasa, ang pagbaligya sang ila kaugalingon nga lawas, mga kalakasan batok sa ila, kag ang pagpamintaha sang mass media.”

17th sunday C - 3

Sang nagligad, ang amon istorya naglab-ot sa akon assignment sa seminaryo. Onse na ako ka tuig sa seminaryo, kag siling nila dapat mangita na ako sang iban nga assignment. Sa tuod-tuod lang katatlo na ako nag-resign, wala gid may natabo. So gani siling nila matuon na lang ka para kon indi ka gid man matransfer at least may break. Ti ano ang tun-an ko? Siempre liturgy mo.

Siling ko, sa tuod-tuod lang natak-an na ako sang liturgy kag wala gid ako plano nga matuon pa liwat sang liturgy. Kay una, indi ako luyag magtigulang kag mapatay nga liturgist. Matyag ko ang mga nagadugay sa liturgy nagamaraoton samtang nagatigulang. Hay ambot a, gamay nga butang ga-ugtas ka imo ya. I don’t want to grow old and die a liturgist.

17th sunday C - 2

Masami kon magkonprontahanay na gani ang duha ka tawo nga naga-away kag nagabaisay kon sin-o sa ila ang may sala, sa masami ang maka-areglar sang tanan kag ang makapauntat sang pagbinaisay, amo ang mga tinaga, “kon ikaw abi sa akon lugar, maano ka?”  Sa masami ang argumento nga ginagamit agud makonbinsi mo ang pihak nga grupo nga kon may sala ka gid man dapat nila ini kalimtan kag patawaron, ang ginagamit nimo nga argumento nagasugod sa sini nga mga tinaga, “kon kamo abi sa amon lugar, maano kamo?”  Kag amo ina ang katapusan sang madamo nga magbinaisay, kay kon kamo abi sa akon situwasyon ano ang inyo himuon.  Naga-apelar sia sa ginatawag naton nga common experience, sa aton kumon nga experyensia, kay pananglitan mabutang ka man sa sina nga situwasyon, amo gid man ang imo himuon.

17th sunday C - migrant workers

May isa anay ka bata nga palalantaw TV kag ginpadescribe sa iya kon sin-o ang Dios para sa iya. Amo ini ang iya ginsulat: God is like Bayer Aspirin: He works wonders. God is like Safeguard: He gives you round-the-clock protection. God is like coke: he is the Real Thing. God is like Tide: He gets the stain out. God is like Cerelac: He makes you go, grow and glow. God is like San Miguel Beer: Wala ka nang hahanapin pa. God is everywhere, in every corner and he is very near us. Aren’t you glad you know him? Don’t you wish everybody did?

16th sunday C

Ang aton ebanghelyo subong nagapahayag sa aton sang duha ka dynamics sang aton Christian life.  Paagi sa personalidad ni Marta kag ni Maria, ang aton ebanghelyo nagapahanumdum sa aton sang duha ka importante nga sangkap sang kabuhi sang isa ka Kristiano, kag ini amo ang ginatawag naton nga prayer and action.  Si Maria nga makita naton nga nagapungko sa tiilan ni Jesus, amo ang simbolo sang pangamuyo.  Kag si Marta nga makita naton nga nagaprokorar sang tanan nga kinahanglanon ni Kristo, amo ang simbolo sang action.  Wala sing tuyo si Kristo nga paawayon ini nga duha, nga mas maayo ang ginbuhat sang isa sang sa isa, kundi iya kita ginapahanumdum nga dapat ining duha, ang prayer kag action, matagaan sing nagakaigo nga pagbalanse sa aton kabuhi. 

15th sunday C

Ari na naman kita magahambal nahanungod sa gugma. Siguro natak-an na kamo sing pamati sini. Indi kamo magkabalaka kay ako mismo natak-an man maghambal nahanugod sini. Apang talupangdon naton nga ang mga pamatasan nga ginasulit-sulit sang Ginoo sa ebanghelyo amo yanang mga butang nga kabudlay gid man obrahon ukon waay gina-obra. Gani, subong, ang Ginoo nagliwat naman sang iya mandar nga kita maghigugmaanay kay nakahibalo sia nga amo ini ang pinakabudlay nga obrahon kag may madamo nga mga bes nga malipat ang iya sumulunod nga maghigugma, nga amo ang criteria agud nga kita matawag mga Kristiano. Apang subong ang Ginoo waay lamang naghambal sa aton nga maghigugmaanay.  Subong the Lord outlined the specifics of this loving. Ginsabat niya ang pamangkot “Sin-o ang akon isigkatawo, sin-o ang akon pakitaan sang gugma?

14th sunday C

In our own way, sa mga butang nga kon kaisa waay naton natulupangdan ginabuligan naton ang aton isigkatawo nga makapalangit. 

May tatlo anay ka pari nga napatay dungan, kag ginadala sila kay San Pedro agud sila husgahan. Ang tatlo ka pari naghulat sang judgment ni San Pedro. Siempre, ginakulbaan sila. Apang mas ginkulbaan pa gid sila tapat kay kadugay na nga hulat nila, kag si San Pedro yara man sa gihapon nagabusikad pa sang ila mga records. Sang ulihe samtang nagahulat ang tatlo ka pari, may nagpalapit nga taxi driver kay San Pedro. Pagkakita ni San Pedro pinasulod niya sa gilayon ang taxi driver sa langit.

13th sunday C

Siguro katulad sa akon ang kalabanan sa aton diri palalantaw man sang TV.  Matuod ang kalabanan nga salida sa TV tam-an na gid man kapigado.  Kag sa sini, isa gid lang ang nagahawid sa akon sa pagpadayon sa paglantaw.  Bal-an ninyo kon ano - ang advertisements.  Kon kaisa mas may makuha ka pa sa mga advertisements sang sa mga ginasalida nga programa.  Kag kon paboto-botohan, ang pinakanami nga advertisement para sa akon amo ang advertisement sang isa ka brand sang hotdog. Sugiran ko kamo kon ano ini.

11th sunday C

May duha ka sahi sang mga santos base sa ila ginhalinan. May iban nga nagnangin santo tungod kay ang ila ginikanan kag ang kahimtangan sa ila balay nagporma sa ila nga mangin balaan kag himpit sa ila pagtuo sa Dios. Amo ini kanday Sta. Teresita, San Francisco Javier, si San Benedicto kag iban pa.

May ara man nga mga Kristiano nga nagnangin santo tungod sang ila bug-os nga pagtalikod sa ila daan nga pagginawi, pamatasan kag paminsaron. Sila posible nga may mga malain nga ginsugdan, apang tungod sang mga hitabo kag mga pagbinag-binag, gindesisyonan nila nga bayaan nila ini tanan kag magliso pakadto sa Dios. Amo ini kanday San Pablo, San Agustin, San Francisco, San Ignacio, San Carlos de Foucould kag iban pa.

8th sunday C

Pagkatapos sang People Power II gulpi lang ako tinak-an magpamati sang balita sa radyo man ukon sa TV. Kon kaisa bisan newspaper natak-an man ako magbasa. Antes sang People Power II halos kada hapon ara ka sa TV pamati sang impeachment trial. Tap-os sugod 10:00 sa gab-i tatlo ka estasyon ang akon ginabulosbulos pamati lang sang balita. Pero subong kon indi HBO, Cinemax. Kon indi pa gid nami kadto ako sa Pokemon, kon waay pokemon sa iban pa nga mga cartoons ukon ang ginatawag sang mga kabataan subong nga anime. Siguro nadab-ot ko na ang punto nga napuno na ako sang malain nga mga balita nga sa masami akon mabati-an. Subong kon makalantaw gid man ako balita kag makabasa newspaper nagasakit ang buot ko kag daw ginakapoy ako sa gilayon. Ini tungod siling ko kay natam-an na siguro ako sang malain nga mga balita – puro na lang malain daw waay na gid sing maayo nga mabati-an.

7th sunday C

We are always fascinated by echoes.  Nasiling ko ini kay sang Biernes nagpractice kami sa Mandurriao para sa ila church blessing.  Upod ko ang mga altar boys, gagmay nga mga kabataan nga nagaserbi sa misa.  Kag isa ka bes sa sadto nga practice tinawag ko sa matunog nga tingog ang mga altar boys. “Hoy” kag sa kakibot namon, nagbalos man sa ibabaw “hoy”.  Nagtangla ako kag gintistingan liwat, hoy, kag nagbalos man sang hoy.  Nagtulokay kami tanan and as if on cue tanan tanan nag-testing – may nag-hoy, may nag-hay, may nag-wow, may nagsinggit sang iya ngalan – ano abi kay puro tanan kabataan.  Masinggit ang isa, kag kon ano man ang ginasinggit nagabalik liwat, kag ang tanan naghagi kadlaw. 

6th sunday C

Ang aton Ebanghelyo nagasiling, "bulahan ang mga imol, malipayon ang mga nagalalaw, bulahan ang mga ginagutom kag gina-uhaw sa pagkabalaan."  Malipayon sila, indi lamang sa pihak nga kinabuhi kundi bisan pa sa sini nga tion, sa sini nga oras, bulahan sila, kon sayuron malipayon sila.

Malipayon gid man bala ang mga imol?  Kalabanan sa aton diri subong imol apang sigurado ako nga ang kalabanan sa aton nga mga imol indi gid man malipayon, indi gid man bulahan.  Paano kita mangin matuod nga malipayon kon kita imol?  Paano mangin malipayon ang imol?  Ano ang nagakadapat nga disposisyon sang imol agod mangin malipayon sila?  Duha ka leksiyon.

5th Sunday C - 2

Bag-o lang kita nakabati sang milagro sang mga isda.  Ano ang milagro?  Ang milagro ukon miracle halin sa Latin nga tinaga mirari nga kon sayuron ang paghanga, katanhaga, pagkatingala.  Ina tungod kay ang natabo isa ka makatilingala nga hitabo.  Apang indi tanan nga makatilingala nga hitabo milagro.  Puede nga ang natabo makatilingala apang ini isa ka malubha kag makangilidlis nga hitabo nga nagadala sing paghibi kag kasubo ukon sang kahadlok.  Ano pa gid ang diperensya sang milagro?  Sa nasiling ko naghalin ini sa tinaga nga mirari kon sa diin man naghalin ang tinaga nga smile ukon kalipay – mirari means also to smile.  Gani ang milagro isa ka makatalanhaga nga hitabo nga nagadala sang kalipay, makatalanhaga nga hitabo nga nagapahalipay.

5th sunday C

Daw duha na ka tuig yadto ang nagligad.  Diri pa ako sadto na-assign – dira pa sa candle light.  Ano man to ang natabo yara na kami sa punto nga waay ka na gid dakpon.  Halin sa napulo ka staff sang candle light nahimo na lang kami nga tatlo kon kaisa duha na lang kami nagatunbangay sa meeting.  Luwas pa diri waay na kami galastuson, pati benefactors namon nagkaladula.  The long and short of this is:  it was a time of frustration.  Waay na gid.  Yara ka na bala sa punto nga daw luyag mo pa man kontani magpadayon, pero anhon mo kay waay ka na dakpon, tawo man ukon galastuhon.  So I gave up, I went out of the office, I told myself I have to go.  With such a heavy feeling I walked around, nanumdum kon paano ako maka-untat sa sadto nga trabaho. I remember very well, I was walking, there in front of the kindergarten.  There I heard what for me then was the most wonderful song, sung by little children, it was the most encouraging song.  What was the song?  We all know that song, we even know the action of that song:

4th sunday C

May duha anay kay manginalamon.  Ang ngalan sang isa amo si Diogenes. Ang isa naman iya amo si Aristippus.  Sila nga duha tungod kay mangin-alamon sila, ginakabig sang hari nga iya mga advisers.  Ugaling ini Diogenes kung mangayo gani advise ang hari, indi sya ya kahibalo magbutig.  Waay lipod-lipod kag waay liko-liko ginasugid niya sa hari ang kamatuoran bisan pa ini sa masami masakit sa pamatin-an sang hari.  Gani kontra siya sang hari kag tungod sini waay siya ginpaboran, indi siya crony.  Gani nagapangabuhi lang siya nga simple, kag kung kaisa nagamantener na lang sang kan-on kag kung ano lang nga makita niya nga ulutanon.  Si Aristippus iya wa-is.  Ihambal ya lang ang luyag pamati-an sa Hari bisan pa ini kung kaisa butig.  Kabalo gid siya mag-ulo-into kag mag-ulu-itik sa hari bisan pa ini indi tuod.  Tungod sini ara sya ya nagapuyo sa komportable nga palasyo kag nagakaon sang mga malahalon nga pagkaon. 

3rd sunday C

Sa libro anay ni Gabriel Marquez nga ginatiguluhon one hundred years of solitude sia nagasaysay sang istorya sang isa ka sitio nga naseparar sa banwa sang malapad sa bagay nga wala gid may nagakadto ukon nagalabay nga istranghero.  Isa ka adlaw may isa ka bata nga babayi nga nagtalang nga nakalab-ot didto.  Ginsapopo sia sang isa ka mag-asawa nga nakatalupangod nga ang bata nagapalagyo sa isa ka peste sa ila nga banwa.  Ang malat-nan sang peste indi makatulog, magabalati-an sia sang insomnia. 

2nd sunday C

May isa anay ka mag-asawa nga nagpakay-o kag nagpatahum sang ila balay.  Ang una nga plano kuntani amo nga sa isa ka malapad nga dingding sa sala dekorahan sang mga paintings kag mga kwadro.  Apang ang bana nagpamilit nga butangan ini sang daku nga larawan sang aton Ginuo.  Ang asawa nag-ayo nga kuntani iban lang nga picture, pero ang bana nag-insistir gid.  Gani nabutang gid didto ang dakudaku nga larawan sang aton Ginuo sa yadto nga dingding bisan pa nga indi ini luyag sang asawa.