kwarta .... piesta sa alimodian 2014

Subong pagahambalan naton kwarta, nagatagingting kag nagaragomo nga kwarta.  Galing kon nagatagingting kon sayuron sinsilyo.  Pero, interesting indi bala?  Kwarta.  Siling sang isa ka pari, isa ka commentator sa biblia, nagsiling sia nga ang simbahan kuno pirme lang nagahambal parti sa sex, nga kon lantawon mo wala man gid madamo nga ginhambal si Jesus parte sa sex.  Pero talagsa lang ang simbahan nagahambal nahanungod sa kwarta nga si Jesus masami ukon at least sa pila ka beses naghambal parte sa kwarta.  Kag dugang pa diri, sa talagsa kag malaka nga nagahambal ang Simbahan parte sa kwarta ini may kaangtanan pirme sa paamot ukon fund raising.  So subong we talk about money pero wala amot, kon may aramutan gid man nahimo na naton ina antes piesta I suppose, but nevertheless today we will talk about money.  What does Jesus say to us about money, ano ang ginatudlo ni Jesus sa aton nahanungod sa kwarta?  As Christians how do we make decisions regarding our money?

Fr. Bong, ini bala nga ebanghelyo nahanungod sa enkargado nga may remalaso sa pagpatikang sang kwarta sang iya agalon, kabudlay gid sini nga ebanghelyo, bisan mismo si San Lucas na-confuse.  Pero siling sang mga scholar mabudlay ini kon isa lang sia, if it is taken singly.  Agod nga mahangpan ini, ciling nila, hibaluon gid naton kag pamalandongan ang nagasunod nga mga panugda-on ni Jesus sa amo man nga chapter, chapter 16.  Una dira amo ang sabat ni Jesus sa mga Fariseo nga gintawag niya lovers of money, kag pagkatapos sini nga sabat ginsundan pa gid ini ni Jesus sang palaanggiran nahanungod sa manggaron nga si Dives kag ang imol nga si Lazaro. 

Ang mga Fariseo gintawag lovers of money kay mas nahigugma pa nila ang kwarta sang sa ila obligasyon.  What is your relationship with money – is money your lover?  Why do you allow yourself to be affected so much by money.  Nanundum ako sini tungod kay 4 weeks ago may naghulam sa akon kwarta.  Hoy basi ipamalita nyo da nga nagapahulam ko ha.  Ginsinganan ako nga bayaran niya in three days.  Subong 4 weeks na wala man sa gihapon.  I felt disturb kag wala man ako balita, and I admit that for a time I was so worried, I could not sleep.  As if ginapakita sa akon sang Dios ang akon relasyon sa kwarta – how does money affect me, how far do I allow money to disturb me, how far does it influence my mood, ano ka bakod sang inpluwensiya sini sa akon kag sa akon mga desisyon?  Wala kita nagahimo sang judgments diri, wala man kita nagahimo sang justifications.  Ginalantaw lang naton how we are affected by it.

Maproceed kita sa ikaduha - ang istorya nahanungod sa manggaranon nga si Dives kag ang imol nga si Lazaro.  Ini nga palaangiran nagapakita kon paano ang paghigugma sa kwarta naghimo sa kay Dives nga manhid sa situwasyon kag kahimtangan sang iban.  Indi na sia kabatyag sang balatyagon sang iban, indi na sia kabatyag, wala sia makakita nga gutom ni gali si Lazaro – nga daw nakibot pa sia sang ginkonprontar sia, “ay ato to sia gali?”  Now how is my relationship with others affected by money or how is my relationship with others affected by my need and even my love for money? 

Sa ebanghelyo gintugutan sang enkargado nga ang kwarta magkay-o sang iya relasyon sa iban agod nga kon mamigado na sia may dangpan pa sia nga mga abyan.  Indi ini isa ka pagsaysay kon ano ang himuon ko sa kwarta – that is secondary.  Otherwise sundon ta ang daya-on nga enkargado nga dumdum niya sia si  Robinhood.  Sa baylo, sa sini nga ebanghelyo si Jesus nagapamangkot - ano ang pamatasan ko nahanungod sa kwarta?  Ano ang panan-aw ko sa kwarta?  Ano ang kwarta para sa akon, sa imo?  How does money affect our decisions?  How does money affect our relationship with others?  Ginapa-klaro ni Jesus sa aton, kon ano bala ang aton relasyon sa kwarta, kag ginapaklaro niya sa aton kon paano naton ini ginatugutan nga mag-define sang aton relationship sa iban.  I tell you many times money takes the place of God, money takes the place of people, money takes the place of family.  That in our lives money can be more influential than Jesus.

Karon tugutan naton nga ang kabuhi sang aton mahal nga patron si Santo Tomas de Villanueva magtudlo sa aton kon paano ini ikabuhi, kon paano naton madihon sa aton kaugalingon sa mga nagakabagay nga pamatasan kag panan-aw nahanungod sa kwarta.

Si Santo Tomas may pinasahi nga paghigugma sa mga kubos, bal-an nyo na ina kag ang iya paghigugma sa mga kubos legendary bisan iya higdaan samtang nagamasakit sia hinatag na niya sa priso.  Pero ang iya paghigugma indi lang tungod kay luyag niya, indi lang tungod kay isa ka adlaw nagsiling sia sa iya kaugalingon sugod subong mangin maalwan na ako sa mga imol.  Indi!  Si Sto Tomas nangin maalwan tungod kay amo na ini ang namat-an nya halin pa sa iya pagkabata, amo na ini ang ila pagsinalayo sa ila balay halin pa sang una, it was a normal thing in the household of the Garcias.  Ang pagbulig sa mga nagakinahanglan bahin na ina sang ila pagsinalayo, in fact bahin na ina sang ila budget.  Ang pamilya ni Mr. Tomas Garcia kag si Mrs. Lucia Martínez, mga ginikanan ni Sto. Tomas, indi gid man manggaranon, pero indi man sila gastador kag buhaha sa ila pangabuhi.  Siguro nasaysay na sa aton kon paano sia gina-encourage sang iya mga ginikanan sang bata pa sia nga magbulig, to become caring.  Sa masami gina-train kita sa balay how to achieve, how to succeed, how to compete. Pero sa balay ni Sto. Tomas he was trained first and foremost how to be caring to others and things were seen, ang mga pagkabutang ginatan-aw nga ulusaron agod mangin maatipanon sia. Amo ini ang advantage kon ang isa ka butang natun-an sa balay.  Wala ini nagapabilin lang nga isa ka hilimuon, kundi nangin isa na ini ka pamatasan kag pagginawi.  Ginhatagan na ikaw indi lang sang buluhaton ukon activity pero sang isa ka sahi sang panan-aw sa kabuhi.  This is the advantage of home.

Just as in the gospel, Jesus is not teaching us what to do with money but he is teaching us an attitude towards money, a way of looking at money and what to do with money will only follow from our attitude towards it.

Sang nagligad nga semana nakabaton ako sang card nga may gamay man lang nga kantidad pero nakasulat Father luyag ko padayunon ang ginsugdan sang akon apoy kag ginpdayon sang akon lola kag ginpadayon sang akon nanay - ang pagsuporta sang pagtuon sang luyag magpari.   Signed.  Parents can do a lot. Kon may isa ka bahin sang mga laiko nga makadala kag makapatigayon sing pagbag-o sa kristianong katilingban, sila amo ang ginikanan, ang aton nahauna nga mga maestra; ang panimalay, nga amo ang nahauna naton nga eskwelahan. Ano pa indi kita makasiling nga “bay-i lang kay kon magmanggaranon ako buligan ta ka.”  Batasan na ya e, kag nagahalin ina sa sahi sang panan-aw sa kabuhi, indi kay sa kadamuon sang kwarta. 

Gani magbalik kita kay Jesus.  Ano ang ginatudlo sa aton ni Jesus paagi kay Sto. Tomas nahanungod sa kwarta?  Ano nga sahi sang panan-aw ang iya ginahatag sa ton?  Money should make us caring persons.  Money should elicit in us, it should arouse in us a caring heart.  Ang kwarta dapat maghimo sa aton nga matinatapon.  It should not be used to enslave, siling ni Amos, but it should make us caring especially to the poor.