Gintukod
ang ciudad sang Roma sang Abril 21 tuig 753
antes natawo ang Ginoong Jesukristo.
Gintukod ini sang duha ka mag-utod, mga kapid nga si Romulus kag
Remus. Ginasiling nga si Romulus kag
Remus mga anak sang dios-dios sang giyera nga si Mars kag sang isa ka vestal
virgin. Bangud kay anak sila sang isa ka
vestal virgin ginsentensiahan ang kapid nga patyon, apang sa natural lang nga
paagi kag nahadlok sila kay Mars. Ginpaanod
ang kapid sa suba sang Tiber sa tuyo nga sila malumos, ukon matugnawan ukon
magut-man ukon masapwan kag kan-on sang mga mabangis nga mga kasapatan. Matuod nasapwan gid man sila sang isa ka
babayi nga lobo, isa ka she-wolf, apang imbes nga kan-on sila, iya sila
ginsagod kag ginpatiti sa iya mismo nga suso sa sulod sang pila ka adlaw. Natalupangdan ini sang isa ka manugbantay
sang karnero kag iya sila gin-ayop kag ginpadaku.
Sang
nagdaku na si Romulus kag Remus nagdesisyon sila nga magtukod sang isa ka
ciudad malapit sa lugar kon sa diin sila ginsagop sadtong lobo. Apang indi sila maghisugot kon diin gid ini
ayon. Luyag ni Romulus nga ipahamtang
ini nga ciudad sa ginatawag nga Palatine Hill, apang si Remus nag-insistir –
indi dira, diri kita sa Aventine Hill.
Indi magpasupil ang isa kag isa kag nian nag-away kag nagdisgustohanay
kag wala nagsapakanay. Ginkudalan ni
Romulus ang iya ciudad sa Palatine Hill, kag subong man ginkudalan man si Remus
didto sa Aventine Hill. Isa ka adlaw,
gintawag ni Romulus si Remus agod ipakita sa iya ang mapag-on nga kudal nga iya
gintukod sa tuyo nga ipabugal ini sa iya utod.
Apang tinaklas ini ni Remus kag ginyawyaw ang iya utod, "amo bala ini
ang imo kudal?" Nagbalingaso sa
kaakig si Romulus, pinalapitan niya si Remus, nag-away sila sa espada kag didto
pinatay ang iya utod. Si Romulus nagsinggit,
"amo ini ang matabo sa tanan nga magataklas sang pader sang akon ciudad." Kag didto nagtindog ang isa ka ciudad, ciudad
nga ginhingalanan gikan sa iya sini tagtukod nga Romulus – ang ciudad nga
ginatawag naton bisan subong nga Roma.
Sang
nag-abot ang Kristianismo sa Roma ginkuha nila bilang patron sang Ciudad si San
Pedro kag si San Pablo. Sila nga duha ginhimo nga patron sang Roma indi lang
bangud kay didto nagwali ining duha ka haligi sang simbahan; indi lang bangud
kay didto ginmartir ining bantog nga mga apostoles; indi lang bangud kay didto
ang lulubngan sining dumalagko sang aton pagtuo, but also, and above all, to
counterbalance yadtong duha ka mag-utod si Romulus kag Remus kon sa diin
napasad ang panimuot kag puwersa nga Romanhon.
To counterbalance, agod iya ini masumpong as if to tell them indi lang
amo na nga sahi brotherhood ang sarang naton mabalay; to counterbalance as if
to tell them nga makahatag kami sang alternative sa sina nga sahi sang pagtamdanay
bilang mag-ululutod. Counterbalance, alternative.
Pagano
nga Roma. Kristiano nga Roma.
Romulus
kag Remus. Pedro kag Pablo
Kaakig. Pagpasensia.
Pag-insistir
sang akon lang luyag. Pagpa-umod kag
pagpamati.
Papuwersa. Kalulo.
Pagpanglupig. Pagpanghilway.
Pagkondenar. Paghangop
Pagtimalos.
Pagpatawad.
Pagpamatay.
Paghalad sang kabuhi para sa iban, ang pagkamartir.
That
is what Christian Rome is telling Pagan Rome by choosing the christian brothers
Peter and Paul over the twin brothers Romulus and Remus – there is another way
of being brothers, we don't have to kill each other; we don't have to put each
other down.
Nag-away
man si Pablo kag si Pedro, nag-away sila bangud kay hukas-hukas ulo ni Pedro,
nag-away sila bangud kay si Pablo was too headstrong, too determined to a fault. But in the end bal-an ni Pablo nga ang
tagipusuon ni Pedro yara sa iya, sa iya pagpangabudlay, sa iya panan-aw kag handum;
in the end kahibalo gid si Pablo kon diin ang iya lugar sa atubangan sang iya kamagulangan,
sa kamagulangan sang simbahan nga si Pedro. The fact is Christian Rome is saying to pagan
Rome - Go to Jesus – he presents another way. He teaches us another way of
becoming brothers. He shows us another way
of becoming a family, and we can only attain that when we are in Jesus.
Duha
ka panimuot ang ginatanyag sa aton sang ebanghelyo subong nga adlaw, mga
pamaagi ni Jesus agod nga kita magkabuhi bilang mag-ulolotod.
Una. Sa aton Ebanghelyo, may duha dira ka bato. May bato kag kon padayunon pa gid naton basa
ang ebanghelyo sa iya kasugpon, may ara pa gid dira nga bato-bato – ugaling
indi gid naton ina makita nga hayag kay ang ginabasa naton translation na lang. Si Pedro gintawag ni Jesus nga Bato – ikaw
Pedro Bato. Apang wala gani 3 seconds
gintawag naman sia ni Jesus, Pedro ikaw bato-bato.
Sang
ginsugid ni Jesus nga sia magaantus kag mapatay, ginsaway sia ni Pedro – "indi
ina dapat mahanabo sa imo." Wala
bala sia ginbalikid ni Jesus nga nagasiling "palayo ka sa akon satanas,
ginabalabagan mo ako" – kon sa griego pa skandalon ka, bato-bato nga mangin
kabangdanan sang akon pagkatiplang kag pagkadasma.
Ang
akon batiis damo ini katol sang una, may mga pinali-an pa da subong bangud sang
bike. Pirme ko lang matapakan ang mga
bato-bato sa dalan kag nagakatumba ako.
Bato-bato, skandalon nagapatiplang.
Ngaa
si Pedro gintawag bato on the one hand, kag bato-bato on the other hand.
"Ikaw ang Kristo!"siling
ni Pedro. Ano ang sabat ni Jesus "Bulahan ka, Simon kay ini nga kamatuoran wala
ginpahayag sa imo sang tawo, kundi sang akon Amay sa langit." Ginpahayag
indi sang tawo, ginhatag indi sang tawo kundi sang Dios nga Amay.
Kon
usaron ni Pedro ang mga dulot sang Dios sa iya, sia mangin isa ka pamakod nga
bato.
Apang
sang si Pedro nagsiling, Indi ini dapat mahanabo sa imo!"vNagbalikid
si Jesus sa iya kag nagsiling, "Palayo ka sa akon, Satanas! Ginabalabagan
mo ako, kay ang imo mga panghunahona iya sang tawo, kag indi iya sang
Dios!" Kon mangibabaw na gani ang
iya tawohanon nga kinaiya kag panan-aw si Pedro indi na pamakod nga bato kundi
bato-bato nga makapatiplang sa iban.
Indi
ini manegar sa maragtas sang aton simbahan – ang pag-agaw-agaw sang diosnon nga
dulot kag sang tawohanon nga kinaiya dira sa mga nagbulos kay San Pedro, ang aton
mga santo papa – ang pagkabalaan kag ang sala, ang kaalwan kag ang kahakug kag
kadalok, ang kaayo kag ang kalain – naga-agaw-agaw. It was already there in Peter, it was also there
in his successors. Tapos misa pamangkota
ninyo ang inyo seminarista nga si JL Tupas kag si Rommel Gersava kay tag-as nga
grade ang ginhatag ko sa ila sa subject nga church history. Kon indi sila kasabat, hambala ninyo ako kay
bawi-on ko ila grade. The thing is wala
naton ina ginatago nga istorya sang simbahan.
Bahin ina sang aton istorya bilang simbahan sang una kag subong, kag bahin
ina bisan pa gani sang aton personal nga kabuhi.
Isa ka
adlaw ginpamangkot sang ila catechist ang bata nga si Juan. Juan, kon ang tanan nga malain nga tawo itom,
kag ang tanan nga maayo nga tawo puti, ano ya imo kolor. Kag si Juan nagsabat, ako ya maam stripes a –
puti kag itom.
Our
gospel is asking us to acknowledge that tension in the church and within each
one of us. Kis-a bato kita, kis-a
bato-bato man. Kis-a ginatugutan naton
mangibabaw ang diosnon nga mga dulot nga yara sa aton kag bangud sina kita
nangin pamakod para sa iban. There is so
much goodness in each one us, a goodness that can only come from God, and this
becomes a sources of strength for others.
Pero
kon kaisa man gintugotan naton ang aton tawohanon nga balatyagon kag
panghunahuna (kis-a kanami na gid manguga, kis-a kanami manapungol) kag bangud
sini nga mga balatyagon, kita nangin kabangdanan sang pagkatiplang sang iban. We
are all like that. We should also acknowledge
this reality. Sa pagkamatuod we should
be contrite and repentant because of this reality.
Ginasingganan
ko pirme ang mga seminarista let us be truthful to one another, indi na kita
magpakuno-kuno kay kabudlay pormahon, kabudlay dihonon ang nagapakuno-kuno nga
indi man amo. Probably if we become less condemning as a community we can
become more helpful to one another. Kag
ang pagkilala nga ako puti kag itom, kag ang akon mga kautoran puti man kag
itom is the beginning of a new and deeper relationship. Sugod sa aton kaugalingon let us appreciate
one another sa mga kaayo nga yara sa tagsa-tagsa kag sa kakulangan sang isa kag
isa. Wala perfect husband, wala perfect
wife, wala perfect children, wala perfect priest.
Bangud sining tension,
ining agaw-agaw sang kalain kag kaayo nga yara sa aton, makadto kita sa ikaduha
nga leksyon nga gintanyag sa aton sang ebanghelyo.
Si
Pedro bangud kay sia bato ginpauyat sang yabe – makaabri kag makasira kay sia
may responsibilidad sa paghigot kag sa paghubad, sa pagdumili kag sa pagtugot. May kaangid ini sa instruction ni Kristo sa
mga apostoles kon ano ang ila himuon pananglitan may nakasala sa katilingban, "kon ano ang ginadumilian ukon pahanugotan ninyo sa duta,
ini pagadumilian ukon pahanugotan man sa langit." Ining dinalan may relasyon pa gid sa
ginhambal sang nabanhaw nga Kristo sa mga apostoles, "Kon ginapatawad ninyo ang mga sala sang bisan sin-o, ti
ginapatawad sila; kon wala ninyo ginapatawad sila, ti wala man sila
ginapatawad."
Kon sayuron pa ining aton ebanghelyo nagapakita sa aton nga ang katilingban nga pagadumalahan ni Pedro isa ka makasasala nga
katilingban, kag ang sentro sang iya pag-alagad, ang preokupasyon sang iya
ministeryo amo ang pagpatawad, nga iya mapangitaan sing medyos nga ang mga
nagahinulsol, ang mga nagapanumbalik mahatagan sing kapatawaran; nga iya
mapatigayon nga ang makasasala makakita sa simbahan sang kaluoy, paghangop kag
pag-abi-abi; nga sa iya buluhaton mabantala niya ang gahom sang Dios – ang
gahom sang Dios nga amo ang kaluoy.
Kis-a nagalibog
ulo ko kon sin-o irecommend ko nga magpari.
Ang mga sulsantoson bala, ang mga inosente, mga wala mahilabti sang
sala. Akon man lang ini pero I am more
inclined to follow the criteria nga makita sa kanta ni DJ Alvaro – sino ang
tipo kong lalake, ang tipo kong pari – sa tuod-tuod lang contento na ako sa Maginoo,
pero medyo bastos – medyo lang, indi gid man puro ah, medyo, bastat sya may
puso. You know why? Because our ministry is a ministry of mercy –
kahibalo maghangop, makabatyag kon ano kabudlay ang magpakabalaan sang iya kabuhi,
kon ano kabudlay ang magstruggle nga mangin faithful, ang mga nakaagi hibi, nakaagi
gurahab bangud kay ginbayaan, gintraidoran, ginsakit ang buot, somebody at home
with human weakness, somebody who can face his human frailties. Why?
Tungod kay ang ginapangulohan naton isa ka katilingban sang mga
makasasala kag ang aton preokupasyon, ang aton main project sa tagsa ka parokya
amo ang pagpangita kag pagpatigayon sang kaluoy kag kapatawaran.
Let this also be
the preoccupation of this new brotherhood – let us find ways to forgive each
other. Kahapos mamatay. Kabudlay magpakamatay para sa iban. Kahapos maghupot sang kaugot, it comes to us
naturally. Kabudlay magpatawad, it will
take effort and a lot of dying to self.
Amo gani nga si Kristo nagatanyag sa aton sang bag-o nga pamaagi. We are all brothers pero Pili ka kon paano
naton ini ikabuhi - Pagano nga Roma, Kristiano nga Roma; Romulus kag Remus,
Pedro kag Pablo.
No comments:
Post a Comment